Coraz więcej klientów staje przed pytaniem, ile mają czasu na dochodzenie zachowku. Sprawy spadkowe budzą emocje, a kalendarz nie wybacza. Spóźnienie choćby o jeden dzień może zamknąć drogę do pieniędzy, które się należą. Problem przedawnienia roszczeń o zachowek dotyka szczególnie często mieszkańców województwa pomorskiego, gdzie skomplikowane sprawy spadkowe wymagają profesjonalnego podejścia i znajomości najnowszego orzecznictwa.
W tym artykule wyjaśniam, kiedy zaczyna biec termin, jak go przerwać lub zawiesić, co z darowiznami i zapisami windykacyjnymi oraz jak przygotować dowody. Przedstawiam także aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego, które kształtuje praktykę sądów w całej Polsce, oraz orzecznictwa ważnego w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Słupsku, Tczewie, Wejherowie, Rumi, Redzie, Malborku, Starogardzie Gdańskim, Chojnicach, Kwidzynie, Lęborku, Pruszczu Gdańskim i Pucku. Znajomość tych zasad może zadecydować o sukcesie w dochodzeniu należnych środków.
Ile wynosi termin przedawnienia roszczenia o zachowek?
Zgodnie z art. 1007 § 1 k.c. roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Termin ten dotyczy zarówno żądania zapłaty zachowku, jak i jego uzupełnienia. Jest to termin bezwzględny, który nie może być przedłużony ani skrócony przez strony.
Po upływie 5 lat dłużnik może skutecznie podnieść zarzut przedawnienia. Sąd oddali wtedy co do zasady roszczenie o zachowek, chyba że podniesienie zarzutu przedawnienia byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W wyjątkowych sytuacjach ocenia się także zasady współżycia społecznego, ale nie warto liczyć na to jako plan podstawowy. Praktyka sądowa pokazuje, że takie wyjątki są rzadkie i wymagają szczególnych okoliczności. Jak wskazuje Sąd Apelacyjny w Katowicach, “w niektórych sytuacjach „sztywne” stosowanie art. 1007 § 1 k.c. zaprzeczałoby ogólnym zasadom przedawnienia roszczeń oraz celem zachowku przewidzianym przez prawo spadkowe” (wyrok z dnia 25 lipca 2013 r., sygn. V ACa 261/13). Jeśli sprawa dotyczy bardzo dawnych zdarzeń, możliwe są niuanse przejściowe związane z przepisami intertemporalnymi. Wtedy potrzeba indywidualnej analizy dokumentów i dat, uwzględniającej moment wejścia w życie poszczególnych regulacji prawnych.
Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku. Ta regulacja ma kluczowe znaczenie praktyczne, gdyż często uprawnieni do zachowku dowiadują się o darowiznach dopiero po śmierci spadkodawcy, podczas ustalania składu majątku podlegającego doliczeniu.
Od kiedy biegnie termin na dochodzenie zachowku?
Termin 5 lat liczy się według precyzyjnych reguł określonych w kodeksie cywilnym:
- od ogłoszenia testamentu, jeśli dziedziczenie następuje z testamentu,
- od dnia śmierci spadkodawcy (otwarcia spadku), jeśli dziedziczenie jest ustawowe.
Jeśli uprawniony kieruje roszczenie bezpośrednio do obdarowanego lub osoby, która otrzymała zapis windykacyjny, termin liczy się od dnia śmierci spadkodawcy. Ta zasada ma fundamentalne znaczenie dla strategii procesowej, gdyż pozwala na równoległe dochodzenie roszczeń od różnych podmiotów z zachowaniem właściwych terminów.
Ogłoszenie testamentu następuje w sądzie albo u notariusza zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego. To ważna data, która musi być precyzyjnie udokumentowana. Gdy testamentów jest kilka, liczy się ogłoszenie tego, który ma znaczenie dla dziedziczenia. W praktyce może to prowadzić do sytuacji, gdy różne testamenty są ogłaszane w różnym czasie, co wpływa na bieg terminów przedawnienia dla poszczególnych uprawnionych.
Ważne orzecznictwo: W wyroku z dnia 17 września 2010 r. (II CSK 178/10) Sąd Najwyższy podkreślił, że osoba uprawniona do zachowku może wystąpić z roszczeniem najwcześniej dopiero wtedy, gdy sama dowie się o istnieniu testamentu i o jego treści (uzasadnienie uchwały SN z dnia 22 lutego 1972 r., III CZP 102/71). Początek biegu przedawnienia roszczenia o zachowek w rozumieniu art. 1007 § 1 k.c., liczony od chwili wymagalności tego roszczenia, winno się ustalać dla każdego przypadku osobno. To orzecznictwo ma szczególne znaczenie w sytuacjach, gdy uprawniony długo nie wie o istnieniu testamentu lub jego treści.
Wyrok SN z 22 maja 2013 r. (III CSK 319/12) potwierdził, że art. 1007 § 1 k.c. stanowi przepis szczególny względem art. 120 § 1 k.c. i wyłącza jego stosowanie do określenia dnia, w którym zaczyna biec termin przedawnienia. Roszczenie o zachowek należy do tzw. roszczeń bezterminowych, co oznacza, że uprawniony może je zgłosić w każdym czasie po otwarciu spadku, ale musi liczyć się z biegiem przedawnienia od momentów określonych w ustawie.
Jak przerwanie i zawieszenie przedawnienia wpływa na termin?
Instytucje przerwania i zawieszenia przedawnienia mają kluczowe znaczenie praktyczne w sprawach o zachowek, pozwalając na skuteczne zabezpieczenie roszczeń nawet w sytuacjach zagrożenia upływem terminu.
Do przerwania przedawnienia dochodzi między innymi przez:
- wniesienie pozwu o zachowek do właściwego sądu,
- złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej przed sądem,
- wszczęcie mediacji prowadzonej przez mediatora wpisanego na listę,
- uznanie długu przez zobowiązanego, także w formie ugody lub korespondencji pisemnej.
Zgodnie z najnowszym stanowiskiem Sądu Najwyższego, “w stanie prawnym obowiązującym do 30 czerwca 2022 r. wniosek o zawezwanie do próby ugodowej przerywał bieg przedawnienia roszczenia, chyba że z okoliczności dokonania tej czynności wynika, iż nie została przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia” (uchwała z dnia 15 maja 2025 r.). Jednocześnie Sąd Apelacyjny w Gdańsku precyzuje, że “zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg jedynie co do wierzytelności w zawezwaniu określonej co do przedmiotu, jak i wysokości” (wyrok z dnia 6 marca 2018 r., sygn. V ACa 94/17). Oznacza to, że wniosek musi zawierać konkretne żądanie zapłaty określonej kwoty tytułem zachowku, a nie tylko ogólne stwierdzenia o naruszeniu praw spadkowych.
Po każdym skutecznym przerwaniu termin biegnie na nowo od zera. To fundamentalna zasada, która pozwala na wielokrotne przerwanie przedawnienia, pod warunkiem podjęcia odpowiednich działań prawnych przed upływem każdego kolejnego pięcioletniego okresu.
W uchwale z 10 października 2013 r. (III CZP 53/13) Sąd Najwyższy wskazał, że do przerwania biegu terminu przedawnienia należnego od spadkobiercy ustawowego zachowku prowadzi również złożenie przez uprawnionego wniosku o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy. To rozstrzygnięcie ma ogromne znaczenie praktyczne, gdyż często uprawnieni do zachowku składają takie wnioski w pierwszej kolejności, nie zdając sobie sprawy z ich wpływu na bieg przedawnienia.
Do zawieszenia przedawnienia dochodzi na czas trwania określonych przeszkód prawnych lub faktycznych. Przykładowo:
- Zgodnie z art. 121 pkt 1 kodeksu cywilnego bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej. W praktyce zwykle oznacza to do uzyskania pełnoletności, ale może trwać dłużej w przypadku przedłużenia władzy rodzicielskiej,
- Roszczenia między małżonkami są zawieszone na czas trwania małżeństwa, co ma znaczenie w sytuacjach, gdy jeden z małżonków jest uprawniony do zachowku po rodzicach drugiego małżonka,
- w razie siły wyższej, która obiektywnie uniemożliwia dochodzenie roszczenia w sądzie, na przykład w okresie stanu wojennego lub klęski żywiołowej.
Po ustaniu przeszkody termin biegnie dalej, jakby czas został zatrzymany. Zawieszenie różni się od przerwania tym, że po jego ustaniu pozostała część pierwotnego terminu biegnie dalej, a nie rozpoczyna się nowy pięcioletni okres.
Czy darowizny i zapisy wpływają na bieg przedawnienia i substrat zachowku?
Kwestia darowizn i zapisów windykacyjnych ma fundamentalne znaczenie dla obliczania zachowku i strategii dochodzenia roszczeń. Zgodnie z orzecznictwem, “dochodzenie przez osobę uprawnioną do zachowku przysługującego jej roszczenia w pierwszej kolejności następuje przeciwko spadkobiercom zmarłego, w drugiej kolejności w stosunku do osób, na których rzecz zostały uczynione zapisy windykacyjne, w trzeciej natomiast do osoby obdarowanej” (Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 14 lutego 2014 r., sygn. I ACa 1078/13).
Kluczowe zasady doliczania darowizn do substratu zachowku:
Przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. Ta regulacja ma na celu ochronę obrotu prawnego i zapewnienie pewności prawnej obdarowanym.
Jeżeli spadkodawca pozostawił po sobie dwóch synów, z których jeden otrzymał darowiznę 20 lat przed śmiercią spadkodawcy, darowiznę tę należy doliczyć do spadku, a obdarowany syn wciąż może być zobowiązany do zapłaty zachowku. Jak potwierdza Sąd Najwyższy, “darowizny uczynione spadkobiercom lub osobom uprawnionym do zachowku dolicza się bez względu na to, kiedy zostały dokonane” (wyrok z dnia 6 lutego 2014 r., sygn. I CSK 252/13). Ta zasada wynika z założenia, że spadkobiercy powinni być traktowani równo, a darowizny otrzymane za życia spadkodawcy stanowią zaliczki na poczet dziedziczenia.
Bez znaczenia pozostaje tu upływ 10-letniego terminu, albowiem dzieci należą do grona spadkobierców spadkodawcy. Tymczasem 10-letni termin nie dotyczy spadkobierców. Oznacza to, że nawet bardzo dawne darowizny na rzecz dzieci mogą być podstawą do żądania zwrotu w ramach postępowania o zachowek.
Aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego (2024):
W uchwale Izby Cywilnej Sądu Najwyższego (sygn. III CZP 3/24, sierpień 2024) wyjaśniono, że przy obliczaniu zachowku nie dolicza się darowizn dokonanych przed więcej niż 10 laty, licząc wstecz od otwarcia spadku na rzecz osób, które nie dochodzą do spadku. Oznacza to, że darowana wnuczce nieruchomość przez babcię ponad 10 lat przed śmiercią nie wlicza się do zachowku dla pominiętych synów, jeśli wnuczka nie była spadkobierczynią. To orzecznictwo ma fundamentalne znaczenie dla praktyki, gdyż precyzuje zakres podmiotowy 10-letniego ograniczenia.
Zapis windykacyjny traktuje się podobnie jak darowiznę, z własnymi zasadami kolejności odpowiedzialności. Zapisobierca windykacyjny odpowiada za zachowek dopiero po wyczerpaniu majątku spadkobierców, ale przed obdarowanymi. Ta kolejność ma znaczenie praktyczne przy planowaniu strategii dochodzenia roszczeń.
Kiedy warto wszcząć postępowanie sądowe zamiast ugody?
Decyzja o wyborze między postępowaniem sądowym a negocjacjami polubownymi wymaga starannej analizy okoliczności sprawy i oceny ryzyk związanych z upływem czasu.
Postępowanie sądowe jest zasadne, gdy:
- zostało niewiele czasu do upływu 5 lat i istnieje ryzyko przedawnienia,
- dłużnik kwestionuje prawo do zachowku lub jego wysokość, powołując się na nieprawdziwe okoliczności,
- negocjacje przeciągają się bez realnych propozycji rozwiązania sporu,
- istnieje ryzyko wyzbywania się majątku przez dłużnika w celu uniknięcia odpowiedzialności,
- potrzebna jest opinia biegłego do wyceny nieruchomości, firmy lub udziałów, co wymaga ram procesowych,
- sprawa jest skomplikowana prawnie i wymaga rozstrzygnięcia spornych kwestii interpretacyjnych,
- dłużnik nie wykazuje dobrej woli w negocjacjach lub przedstawia propozycje rażąco zaniżone.
Jeśli celem jest jedynie przerwanie przedawnienia, pomocne bywa zawezwanie do próby ugodowej albo mediacja, które są szybsze i mniej kosztowne niż pełne postępowanie sądowe. Gdy spór jest głęboki i dotyczy fundamentalnych kwestii prawnych, pozew daje większą ochronę i ramy dowodowe, pozwalając na pełne wyjaśnienie stanu faktycznego.
Warto również rozważyć postępowanie sądowe, gdy istnieje potrzeba zabezpieczenia roszczenia przez zajęcie majątku dłużnika lub wpis ostrzeżenia w księdze wieczystej. Takie zabezpieczenia są możliwe tylko w ramach postępowania sądowego i mogą skutecznie chronić przed uszczupleniem majątku dłużnika.
Jakie dokumenty i świadkowie pomogą udowodnić roszczenie?
Przygotowanie odpowiedniej bazy dowodowej jest kluczowe dla sukcesu w sprawie o zachowek. Dokumentacja powinna być kompletna i wiarygodna, gdyż sądy wymagają precyzyjnego udowodnienia wszystkich okoliczności mających wpływ na wysokość zachowku.
Przygotuj w szczególności:
- akt zgonu spadkodawcy – podstawowy dokument potwierdzający otwarcie spadku,
- postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo akt poświadczenia dziedziczenia wydany przez notariusza,
- testament i protokół ogłoszenia testamentu – dokumenty kluczowe dla ustalenia podstawy dziedziczenia i momentu rozpoczęcia biegu przedawnienia,
- odpisy z ksiąg wieczystych wszystkich nieruchomości, umowy darowizny, akty notarialne przeniesienia własności – niezbędne do ustalenia składu majątku i jego wartości,
- wyciągi bankowe, potwierdzenia przelewów, historię rachunków – dokumenty pozwalające na śledzenie przepływów finansowych i ukrytych darowizn,
- dokumenty dotyczące przedsiębiorstwa, udziałów, papierów wartościowych – szczególnie ważne w przypadku majątków o złożonej strukturze,
- operaty szacunkowe lub inne dowody wartości składników majątku na dzień otwarcia spadku, sporządzone przez rzeczoznawców majątkowych,
- korespondencję potwierdzającą uznanie długu lub ustalenia ugodowe – dokumenty mogące przerwać bieg przedawnienia.
Świadkowie mogą potwierdzić istnienie darowizn, przekazań gotówki, korzystanie z majątku spadkodawcy przez jedną osobę oraz realną wartość rzeczy i usług. Szczególnie wartościowe są zeznania świadków, którzy byli obecni przy przekazywaniu darowizn lub znają okoliczności gospodarowania majątkiem przez spadkodawcę. Warto przygotować listę potencjalnych świadków już na etapie przygotowania sprawy, gdyż z upływem czasu ich dostępność może się zmniejszyć.
Dokumenty powinny być uporządkowane chronologicznie i tematycznie, z wyraźnym oznaczeniem ich znaczenia dla sprawy. Warto również przygotować zestawienie wszystkich składników majątku z podaniem ich wartości i podstaw prawnych nabycia.
Co zrobić, gdy spadkodawca ukrył majątek przed spadkobiercami?
Sytuacje, w których spadkodawca za życia podejmował działania mające na celu ukrycie majątku przed przyszłymi uprawnionymi do zachowku, wymagają szczególnie aktywnego podejścia i wykorzystania wszystkich dostępnych narzędzi prawnych.
W praktyce warto podjąć następujące kroki:
- przeanalizować księgi wieczyste i rejestry, w tym historię wpisów, która może ujawnić transfery nieruchomości dokonane tuż przed śmiercią,
- wystąpić o spis inwentarza albo zobowiązanie spadkobierców do złożenia wykazu inwentarza pod rygorem odpowiedzialności za długi spadkowe bez ograniczenia,
- wnioskować do sądu o zobowiązanie do przedstawienia dokumentów przez spadkobierców, banki i inne podmioty, które mogą posiadać informacje o majątku spadkodawcy,
- zweryfikować przelewy, wypłaty gotówki oraz umowy zawarte tuż przed śmiercią, które mogą wskazywać na próby ukrycia majątku,
- objąć pozwem obdarowanych, jeśli masa spadkowa jest niewystarczająca, szczególnie gdy darowizny były dokonywane w okresie poprzedzającym śmierć,
- rozważyć powództwo pauliańskie, gdy celem rozporządzeń było pokrzywdzenie uprawnionego, a odpowiedzialność z tytułu zachowku nie wystarcza do pełnego zaspokojenia roszczenia.
Szybkie zabezpieczenie dowodów ogranicza ryzyko ich utraty i ułatwia wycenę majątku. Szczególnie ważne jest działanie w pierwszych miesiącach po śmierci spadkodawcy, gdy dokumenty są jeszcze dostępne, a świadkowie pamiętają okoliczności istotne dla sprawy.
Warto również rozważyć skorzystanie z usług detektywa lub firmy windykacyjnej specjalizującej się w poszukiwaniu majątku, szczególnie gdy istnieje podejrzenie, że spadkodawca posiadał ukryte aktywa finansowe lub nieruchomości.
Jakie kroki zabezpieczające przed przedawnieniem warto podjąć?
Zabezpieczenie przed przedawnieniem wymaga przemyślanej strategii i szybkiego działania, szczególnie gdy termin przedawnienia zbliża się do końca.
Rozważ następujące działania:
- złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej – szybki i stosunkowo tani sposób przerwania przedawnienia,
- wszczęcie mediacji prowadzonej przez mediatora z listy sądowej – alternatywa dla postępowania sądowego,
- wniesienie pozwu o zapłatę zachowku – najskuteczniejszy sposób przerwania przedawnienia i zabezpieczenia pełnych praw procesowych,
- wniosek o zabezpieczenie roszczenia, na przykład zajęcie rachunku bankowego lub wpis ostrzeżenia w księdze wieczystej nieruchomości,
- uzyskanie pisemnego potwierdzenia przez dłużnika istnienia długu lub harmonogramu spłaty – może nastąpić przez korespondencję lub ugodę pozasądową,
- formalny wniosek o spis inwentarza i gromadzenie dowodów od podmiotów trzecich – działania przygotowawcze do głównego postępowania.
Każde z tych działań ma inne skutki prawne i wymagania proceduralne. Najskuteczniej chroni pozew, który przerywa bieg przedawnienia i otwiera drogę do pełnego postępowania dowodowego z możliwością powołania biegłych i przeprowadzenia wszystkich niezbędnych dowodów.
Warto również rozważyć równoległe działania wobec różnych dłużników (spadkobierców, obdarowanych, zapisobierców), gdyż terminy przedawnienia mogą biec różnie wobec poszczególnych podmiotów. Strategiczne planowanie pozwala na maksymalizację szans na odzyskanie należnych środków.
Jak wybrać najlepszego adwokata w sprawie spadkowej i o zachowek?
Szukasz najlepszego adwokata w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Słupsku, Tczewie, Wejherowie, Rumi, Redzie, Malborku, Starogardzie Gdańskim, Chojnicach, Kwidzynie, Lęborku, Pruszczu Gdańskim lub Pucku?
Wybór odpowiedniego prawnika w sprawach spadkowych wymaga szczególnej uwagi na kilka kluczowych czynników, które mogą zadecydować o sukcesie lub porażce w dochodzeniu zachowku:
1. Specjalizacja i doświadczenie w prawie spadkowym
Sprawy o zachowek to złożona materia wymagająca głębokiej wiedzy z zakresu dziedziczenia, wyceny majątku i przepisów o przedawnieniu. Wybierz adwokata, który regularnie prowadzi sprawy spadkowe i zna najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego. Doświadczenie w konkretnym obszarze prawa przekłada się na umiejętność przewidywania problemów i skutecznego ich rozwiązywania.
2. Znajomość procedur dot. przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia
Kluczowa jest umiejętność skutecznego działania przed upływem terminów. Adwokat powinien wiedzieć, kiedy złożyć pozew, wniosek o zawezwanie do ugody czy mediację, aby przerwać bieg przedawnienia i zabezpieczyć Twoje roszczenie. Błąd w tym zakresie może oznaczać utratę prawa do zachowku.
3. Umiejętność skutecznego zabezpieczania dowodów
Profesjonalista zadba o szybkie zabezpieczenie dokumentów, wystąpi o spis inwentarza, zweryfikuje darowizny i zapisy windykacyjne. Czas ma kluczowe znaczenie – opóźnienie może skutkować utratą dowodów lub możliwości ich pozyskania. Dobry adwokat wie, jakie dokumenty są niezbędne i jak je skutecznie pozyskać.
4. Praktyczna znajomość orzecznictwa
Adwokat powinien znać aktualne wyroki i uchwały Sądu Najwyższego (np. III CSK 319/12, III CZP 53/13, II CSK 178/10, III CZP 3/24), które kształtują sposób rozstrzygania spraw o zachowek w sądach całej Polski. Znajomość orzecznictwa pozwala na skuteczne argumentowanie i przewidywanie stanowiska sądu.
5. Skuteczne strategie negocjacyjne i sądowe
Nie każda sprawa musi kończyć się w sądzie. Dobry adwokat najpierw podejmie próbę polubownego rozwiązania sporu, oszczędzając czas i koszty. Jeśli negocjacje zawiodą – skutecznie przeprowadzi postępowanie sądowe, przygotuje profesjonalny pozew i odpowiednio sformułuje wnioski dowodowe.
6. Znajomość lokalnych realiów
W sprawach prowadzonych w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Słupsku, Tczewie, Wejherowie, Rumi, Redzie, Malborku, Starogardzie Gdańskim, Chojnicach, Kwidzynie, Lęborku, Pruszczu Gdańskim czy Pucku pomocna jest znajomość lokalnych sądów i ich praktyki orzeczniczej. Każdy sąd ma swoje specyficzne podejście do pewnych kwestii, a znajomość tych niuansów może być kluczowa.
7. Transparentność i komunikacja
Zaufaj adwokatowi, który jasno wyjaśnia strategię, przedstawia szacunkowe koszty i regularnie informuje o postępach w sprawie. Dobry prawnik to partner, który rozumie Twoje potrzeby i działa w Twoim interesie, nie pozostawiając Cię w niepewności co do dalszych kroków.
8. Kompleksowe podejście do sprawy
Najlepsi adwokaci potrafią spojrzeć na sprawę holistycznie, uwzględniając nie tylko aspekty prawne, ale także praktyczne i ekonomiczne. Umieją ocenić, czy warto prowadzić sprawę, jakie są szanse powodzenia i jak zminimalizować koszty przy maksymalizacji korzyści.
Adwokat Wojciech Borowik – specjalista w sprawach spadkowych i zachowkowych
Adwokat Wojciech Borowik z Gdańska to doświadczony prawnik posiadający kompetencje niezbędne do prowadzenia spraw spadkowych na najwyższym poziomie. Jego wieloletnia praktyka w zakresie prawa spadkowego obejmuje:
✓ Wieloletnie doświadczenie w dochodzeniu roszczeń o zachowek w sprawach o różnym stopniu skomplikowania ✓ Dogłębną znajomość procedur dotyczących przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia, co jest kluczowe dla zabezpieczenia roszczeń ✓ Skuteczne zabezpieczanie dowodów i strategiczne prowadzenie postępowań z uwzględnieniem specyfiki każdej sprawy ✓ Aktualną wiedzę z zakresu orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych, pozwalającą na skuteczną argumentację ✓ Umiejętność negocjacji oraz prowadzenia spraw sądowych w całym województwie pomorskim ✓ Kompleksowe podejście do spraw spadkowych, uwzględniające wszystkie aspekty prawne i praktyczne ✓ Znajomość lokalnej praktyki sądowej w województwie pomorskim
Adwokat Borowik działa na terenie Gdańska, Gdyni, Sopotu, Słupska, Tczewa, Wejherowa, Rumi, Redy, Malborka, Starogardu Gdańskiego, Chojnic, Kwidzyna, Lęborka, Pruszcza Gdańskiego, Pucka oraz innych miast regionu pomorskiego, zapewniając profesjonalną obsługę prawną dostosowaną do lokalnych uwarunkowań.
Jego praktyka charakteryzuje się indywidualnym podejściem do każdej sprawy, dokładną analizą dokumentów i skutecznym wykorzystaniem wszystkich dostępnych narzędzi prawnych. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu potrafi szybko ocenić perspektywy sprawy i zaproponować optymalną strategię działania.
Jeśli potrzebujesz skutecznego wsparcia prawnego w sprawach spadkowych, profesjonalnego dochodzenia roszczeń o zachowek oraz doradztwa na najwyższym poziomie – adwokat Wojciech Borowik z Gdańska to właściwy wybór.
Umów spotkanie, aby sprawdzić terminy w Twojej sprawie i bezpiecznie rozpocząć dochodzenie zachowku.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania o zachowek i przedawnienie
1. Czy roszczenie o zachowek zawsze przedawnia się po 5 latach? Tak, zgodnie z art. 1007 k.c. roszczenie o zachowek przedawnia się z upływem 5 lat od ogłoszenia testamentu lub od otwarcia spadku (w przypadku obdarowanych i zapisobierców windykacyjnych). Jednak termin ten można przerwać przez odpowiednie działania prawne, co powoduje rozpoczęcie biegu nowego pięcioletniego terminu.
2. Czy wniosek o stwierdzenie nabycia spadku przerywa bieg przedawnienia zachowku? Tak. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 10 października 2013 r. (III CZP 53/13), złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy przerywa bieg przedawnienia roszczenia o zachowek. To ważne rozstrzygnięcie ma praktyczne znaczenie dla uprawnionych, którzy często składają takie wnioski w pierwszej kolejności.
3. Czy darowizny dokonane ponad 10 lat przed śmiercią spadkodawcy zawsze są pomijane? Nie. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Apelacyjnego w Warszawie, “darowizny dokonane na rzecz spadkobierców albo osób uprawnionych do zachowku podlegają doliczeniu do spadku niezależnie od tego, kiedy zostały dokonane” (wyrok z dnia 3 sierpnia 2016 r., sygn. VI ACa 868/15). Tylko darowizny na rzecz osób niebędących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku nie są doliczane po 10 latach. Ta zasada wynika z konieczności równego traktowania spadkobierców.
4. Czy roszczenia dziecka wobec rodzica mogą się przedawnić? Nie, dopóki trwa władza rodzicielska. Zgodnie z art. 121 pkt 1 k.c., bieg przedawnienia roszczeń dzieci przeciwko rodzicom nie rozpoczyna się przez czas trwania władzy rodzicielskiej. W praktyce oznacza to ochronę do osiągnięcia pełnoletności, a w niektórych przypadkach dłużej.
5. Czy można dochodzić zachowku, jeśli nie ma testamentu? Tak. Jeśli spadkodawca za życia rozdysponował majątkiem w drodze darowizn, uprawniony może dochodzić zachowku od obdarowanych. Termin przedawnienia liczy się wówczas od dnia śmierci spadkodawcy. Brak testamentu nie oznacza braku prawa do zachowku, jeśli uprawniony został pokrzywdzony darowiznami.
6. Jakie działania przerywają bieg przedawnienia zachowku? Przerwanie następuje przez: wniesienie pozwu o zachowek, złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, uznanie długu przez zobowiązanego. Każde z tych działań musi spełniać określone wymogi formalne, aby skutecznie przerwać przedawnienie.
7. Do kogo kierować roszczenie o zachowek? W pierwszej kolejności do spadkobierców. Jeśli ich majątek nie wystarczy – do zapisobierców windykacyjnych. W ostateczności – do obdarowanych, którzy otrzymali darowizny doliczone do spadku. Ta kolejność wynika z przepisów kodeksu cywilnego i ma znaczenie dla strategii procesowej.
8. Czy można dochodzić zachowku po upływie terminu przedawnienia? Formalnie tak, ale dłużnik może podnieść zarzut przedawnienia, co skutkuje oddaleniem powództwa przez sąd. Wyjątkowo sąd może uwzględnić roszczenie, jeśli podniesienie zarzutu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, ale takie przypadki są rzadkie i wymagają szczególnych okoliczności.
9. Jak obliczyć wysokość zachowku? Zachowek stanowi połowę udziału spadkowego, który przypadałby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym. Do spadku dolicza się darowizny zgodnie z zasadami określonymi w kodeksie cywilnym. Obliczenie wymaga często pomocy biegłego, szczególnie przy wycenie nieruchomości czy przedsiębiorstw.
10. Czy można się zrzec prawa do zachowku? Tak, ale tylko w ściśle określonych formach przewidzianych przez prawo. Zrzeczenie może nastąpić przez umowę z przyszłym spadkodawcą lub przez przyjęcie darowizny z zastrzeżeniem, że ma być zaliczona na poczet zachowku.
Potrzebujesz pomocy w sprawie spadkowej lub o zachowek?
Adwokat Wojciech Borowik z Gdańska to specjalista prawa spadkowego z wieloletnim doświadczeniem i unikalną specjalizacją w sprawach o zachowek. Prowadzi sprawy na terenie całego województwa pomorskiego, w tym w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Słupsku, Tczewie, Wejherowie, Rumi, Redzie, Malborku, Starogardzie Gdańskim, Chojnicach, Kwidzynie, Lęborku, Pruszczu Gdańskim i Pucku.
Dzięki dogłębnej znajomości przepisów, aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz wieloletniemu doświadczeniu w skutecznym dochodzeniu roszczeń spadkowych, adwokat Borowik zapewnia profesjonalną pomoc prawną na najwyższym poziomie. Jego podejście charakteryzuje się:
🔹 Indywidualną analizą każdej sprawy z uwzględnieniem jej specyfiki 🔹 Skutecznym zabezpieczaniem terminów i przerwaniem biegu przedawnienia 🔹 Kompleksowym gromadzeniem dowodów niezbędnych do wygrania sprawy 🔹 Strategicznym planowaniem działań zmierzających do optymalnego rezultatu 🔹 Transparentną komunikacją i regularnymi informacjami o postępach 🔹 Znajomością lokalnej praktyki sądowej w województwie pomorskim
Jeśli potrzebujesz sprawdzonego specjalisty w sprawach spadkowych – skontaktuj się z adwokatem Wojciechem Borowikiem.
Nie czekaj do ostatniej chwili – każdy dzień może być kluczowy dla Twojej sprawy. Skorzystaj z doświadczenia i wiedzy adwokata Wojciecha Borowika, aby skutecznie dochodzić swoich praw i zabezpieczyć należny Ci zachowek.
