Coraz więcej firm podpisuje umowy na odległość i w szybkim tempie. Jedno nieprecyzyjne zdanie może kosztować czas, relacje i środki. Dobra umowa nie tylko opisuje współpracę. Chroni przed ryzykiem i przyspiesza dochodzenie praw.
W tym poradniku znajdziesz praktyczne sposoby zabezpieczenia umowy handlowej. Od weryfikacji kontrahenta, przez klauzule o płatnościach i karach, po skuteczne mechanizmy egzekucji i bezpieczne aneksy. To proste kroki, które realnie zmniejszają ryzyko.
Jak najlepiej zabezpieczyć umowę handlową przed ryzykiem?
Najskuteczniejsze jest podejście warstwowe: weryfikacja, jasne klauzule, zabezpieczenia wykonania i szybkie ścieżki egzekucji. Warstwa pierwsza to sprawdzenie partnera i jego umocowania. Druga to precyzyjny opis świadczeń, terminów, jakości i odbiorów. Trzecia to gwarancje, zabezpieczenia i prawo do wstrzymania świadczenia. Czwarta to wybór jurysdykcji, ADR i tytułu egzekucyjnego. Warto też dodać klauzule poufności, compliance oraz plan komunikacji.
Dobrowolne poddanie się egzekucji na podstawie aktu notarialnego to sposób uzyskania tytułu egzekucyjnego bez konieczności prowadzenia sporu sądowego. Zgodnie z treścią art. 777 § 1 pkt 4 – 6 Kodeksu postępowania cywilnego, tytułem egzekucyjnym jest akt notarialny zawierający oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji na rzecz oznaczonego wierzyciela. Tego rodzaju zabezpieczenie znacząco skraca drogę do egzekucji i umożliwia ominięcie czasochłonnego procesu sądowego.
Skuteczne zabezpieczenie umowy handlowej wymaga również przemyślanej strategii komunikacji między stronami. Warto określić osoby odpowiedzialne za kontakt, częstotliwość raportowania postępów oraz procedury eskalacji problemów. Dobrze skonstruowana umowa przewiduje również mechanizmy wczesnego ostrzegania o potencjalnych trudnościach w realizacji zobowiązań, co pozwala na proaktywne rozwiązywanie konfliktów zanim przerodzą się w spory wymagające interwencji prawnej.
Kancelaria z doświadczeniem w konstruowaniu i analizie umów dla przedsiębiorców z Trójmiasta (Gdańsk, Gdynia, Sopot) oraz całego województwa pomorskiego pomoże wybrać właściwe narzędzia i dopasować je do branży.
Jak sprawdzić kontrahenta przed podpisaniem umowy?
Sprawdź status prawny, kondycję finansową i umocowanie osób, które będą podpisywać umowę. Weryfikacja ogranicza ryzyko niewykonania lub oszustwa. Pomocne źródła to:
- KRS lub CEIDG, zakres reprezentacji, prokura i sposób składania oświadczeń.
- Sprawozdania finansowe oraz wzmianki o upadłości i restrukturyzacji.
- Biała lista podatników VAT i VIES dla numeru VAT UE.
- Rejestry długów i informacje o zaległościach płatniczych.
- Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR).
- Listy sankcyjne oraz podstawowe sprawdzenie reputacji i referencji.
Poproś o pełnomocnictwa i upewnij się, że podpisująca osoba ma właściwe umocowanie. W razie wątpliwości rozważ zabezpieczenia o wyższej sile lub płatności etapowe. Szczególną uwagę należy zwrócić na weryfikację kontrahentów działających na terenie województwa pomorskiego – można skorzystać z pomocy lokalnych rejestrów gospodarczych oraz sprawdzić doświadczenia innych podmiotów z regionu (Gdańsk, Gdynia, Sopot, Wejherowo, Reda, Rumia, Pruszcz Gdański, Kartuzy, Tczew, Starogard Gdański, Malbork).
Weryfikacja kontrahenta powinna obejmować również sprawdzenie historii współpracy z innymi podmiotami. Warto zapytać o referencje od poprzednich partnerów biznesowych, szczególnie w przypadku długoterminowych umów lub współpracy o wysokiej wartości. Dodatkowo, dla kontrahentów zagranicznych, należy sprawdzić ich status w krajowych rejestrach handlowych oraz ewentualne ograniczenia wynikające z lokalnych przepisów prawa.
Przy weryfikacji spółek kapitałowych zwróć uwagę na strukturę właścicielską, wysokość kapitału zakładowego oraz ewentualne zmiany w składzie zarządu w ostatnim okresie. Częste zmiany w organach spółki mogą sygnalizować problemy wewnętrzne lub trudności finansowe. Sprawdź również, czy spółka nie znajduje się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego.
Jak sformułować klauzule dotyczące terminów i płatności?
Ustal konkretnie daty, etapy i warunki odbioru, a także odsetki i rekompensatę za opóźnienie. Dobre klauzule to precyzyjne terminy i harmonogram. Określ, kiedy powstaje obowiązek zapłaty i jakie dokumenty to wyzwalają, na przykład protokół odbioru albo faktura po odbiorze. Zdefiniuj formę potwierdzenia dostawy i zakres testów.
Od 1 lipca 2025 roku stawka odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych wynosi 15,25% dla podmiotów prywatnych, co stanowi sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego (obecnie 5%) oraz dziesięciu punktów procentowych. Dla podmiotów publicznych będących podmiotami leczniczymi stawka wynosi 13,25%. Odsetki te przysługują automatycznie po upływie terminu płatności określonego w umowie.
Rekompensata to ryczałtowa kwota: 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5 000 złotych, 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5 000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych, 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych. W celu dochodzenia rekompensaty, wierzyciel nie musi wykazywać, że poniósł faktycznie jakiekolwiek koszty dochodzenia należności. Warto wpisać te uprawnienia wprost w umowie, co dyscyplinuje kontrahentów do terminowych płatności.
Rozważ zadatek albo zaliczkę. Zadbaj o prawo wstrzymania dostaw lub usług w przypadku zaległości. W branżach projektowych pomocne są kamienie milowe i płatności częściowe.
Klauzule płatnicze powinny również precyzyjnie określać walutę rozliczeń, kurs przeliczeniowy (jeśli dotyczy) oraz miejsce płatności. W przypadku umów międzynarodowych warto zastrzec, że wszystkie koszty transferu bankowego ponosi dłużnik, a płatność uznaje się za dokonaną dopiero w momencie wpływu pełnej kwoty na rachunek wierzyciela.
Dla umów długoterminowych rozważ wprowadzenie mechanizmów waloryzacyjnych lub klauzul indeksacyjnych, które zabezpieczą przed inflacją i wahaniami kursów walut. Szczególnie istotne jest to w branżach budowlanych, gdzie realizacja projektów może trwać kilka lat.
Jak stosować gwarancje i zabezpieczenia rzeczowe w umowie?
Dobierz zabezpieczenie do skali ryzyka, wartości świadczenia i możliwości szybkiej egzekucji. Popularne opcje to:
- Gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa, najlepiej płatna na pierwsze żądanie, z jasnym okresem ważności.
- Poręczenie wspólnika lub spółki matki.
- Weksel in blanco z deklaracją wekslową i limitem kwoty.
- Kaucja lub zatrzymanie części wynagrodzenia do czasu usunięcia wad.
- Zadatek zamiast zaliczki, jeśli zależy Ci na dyscyplinie wykonania.
- Zastaw rejestrowy, przewłaszczenie na zabezpieczenie lub hipoteka przy wyższych kwotach i sprzęcie.
- Rachunek escrow dla płatności warunkowych.
- Dobrowolne poddanie się egzekucji w akcie notarialnym zgodnie z art. 777 k.p.c.
Dobrowolne poddanie się egzekucji to mechanizm prawny umożliwiający wierzycielowi, bez konieczności przeprowadzania czasochłonnego i kosztownego postępowania sądowego, uzyskanie tytułu egzekucyjnego. Akt notarialny musi spełniać określone wymogi formalne: podpisanie aktu przed notariuszem, dokładne określenie zobowiązania oraz terminy realizacji zobowiązania. W przypadku braku spłaty przez dłużnika wierzyciel może skierować sprawę do sądu w celu uzyskania klauzuli wykonalności i jeśli posiada już tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności nadaną przez sąd może przystąpić do egzekucji komorniczej.
Tego rodzaju zabezpieczenie jest szczególnie popularne w umowach najmu nieruchomości komercyjnych, umowach pożyczek oraz przy zabezpieczaniu wierzytelności instytucji finansowych. Adwokat specjalizujący się w obsłudze przedsiębiorców pomoże przygotować odpowiedni projekt aktu notarialnego oraz dopilnuje wszystkich wymogów formalnych.
W umowie wskaż, kiedy można skorzystać z zabezpieczenia, w jakiej wysokości i jak wygląda procedura wypłaty.
Wybór odpowiedniego zabezpieczenia zależy również od profilu działalności kontrahenta i specyfiki branży. W przypadku firm budowlanych skuteczne mogą być gwarancje należytego wykonania i usunięcia wad, podczas gdy w handlu międzynarodowym lepiej sprawdzają się akredytywy dokumentowe. Dla startupów i młodych firm, które nie mają jeszcze ustalonej pozycji rynkowej, warto rozważyć poręczenia osobiste założycieli lub zabezpieczenia na majątku prywatnym.
Gwarancje bankowe powinny być bezwarunkowe i płatne na pierwsze żądanie, z możliwie najkrótszym terminem realizacji. Unikaj gwarancji warunkowych, które wymagają przedstawienia dodatkowych dokumentów potwierdzających naruszenie umowy, gdyż znacznie wydłuża to proces egzekucji zabezpieczenia.
Jak określić kary umowne i zakres odszkodowań?
Kary umowne stosuj do świadczeń niepieniężnych, a dla opóźnień w zapłacie przewiduj odsetki. Kara umowna dobrze działa przy opóźnieniach w dostawach, wadach lub naruszeniu poufności. Wpisz jej wysokość, maksymalny łączny limit i zasady miarkowania.
Nie ma zamkniętego katalogu okoliczności mogących uzasadniać miarkowanie kary umownej – należy brać pod uwagę nie tylko relację między wysokością należnej kary a szkodą albo odszkodowaniem należnym wierzycielowi na zasadach ogólnych, lecz także: relację między wysokością należnej kary umownej a wartością przedmiotu umowy bądź wysokością należnego wynagrodzenia umownego; charakter naruszonych postanowień umownych, długotrwałość i dolegliwość ich naruszenia; ewentualną korzyść czerpaną przez dłużnika z tytułu naruszenia zobowiązania. To stanowisko zostało wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z 19 stycznia 2024 r. (sygn. II CSKP 865/22) i wskazuje na szerokie spektrum kryteriów oceny zasadności miarkowania kar umownych przez sądy.
Dla opóźnień w płatności przewiduj odsetki ustawowe w transakcjach handlowych i ryczałt rekompensaty. Rozważ limit odpowiedzialności, z jasnymi wyjątkami dla winy umyślnej, naruszeń poufności i praw własności intelektualnej. Zdefiniuj siłę wyższą i obowiązek niezwłocznego zawiadomienia o zdarzeniu.
W praktyce przedsiębiorcy z Trójmiasta i województwa pomorskiego często korzystają z pomocy prawnika przy doprecyzowaniu zapisów o karach umownych, aby uniknąć ich automatycznego miarkowania przez sądy w razie sporu.
Przy konstruowaniu kar umownych warto różnicować ich wysokość w zależności od rodzaju naruszenia. Wyższe kary można przewidzieć za naruszenia kluczowe dla realizacji umowy (np. opóźnienie w dostawie krytycznych komponentów), a niższe za naruszenia drugorzędne. Dobrą praktyką jest również wprowadzenie progresywnej skali kar – im dłuższe opóźnienie, tym wyższa dzienna kara umowna.
Kary umowne powinny być realistyczne i proporcjonalne do potencjalnej szkody. Zbyt wysokie kary mogą zostać zmiarkowane przez sąd, a zbyt niskie nie będą skutecznie motywować do właściwego wykonania umowy. Warto również przewidzieć możliwość dochodzenia odszkodowania uzupełniającego, jeśli rzeczywista szkoda przekroczy wysokość kary umownej.
Jak wybrać mechanizmy rozstrzygania sporów i jurysdykcji?
Zacznij od negocjacji i mediacji, a na wypadek sporu wskaż sąd lub arbitraż, prawo właściwe i język umowy. W umowach krajowych wybierz właściwy miejscowo sąd i precyzyjnie opisz ADR. W transakcjach z podmiotami zagranicznymi określ prawo właściwe, jurysdykcję i język komunikacji.
Arbitraż przyspiesza rozstrzygnięcie i ułatwia egzekucję za granicą. Sąd powszechny bywa tańszy i przewidywalny przy mniejszych kwotach. Wprowadź terminy na przedsądowe negocjacje i mediację oraz wskazanie instytucji arbitrażowej, jeśli ją wybierasz.
Dla przedsiębiorców z województwa pomorskiego właściwym sądem jest zwykle Sąd Okręgowy w Gdańsku (dla sporów o wartości powyżej 75 000 zł) lub odpowiednie sądy rejonowe dla mniejszych roszczeń (np. Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku, Sąd Rejonowy w Gdyni, Sąd Rejonowy w Wejherowie, Sąd Rejonowy w Tczewie). Warto precyzyjnie wskazać właściwość miejscową w umowie, aby uniknąć sporów o jurysdykcję.
Wybór między arbitrażem a sądem powszechnym powinien uwzględniać specyfikę sporu i oczekiwania stron. Arbitraż sprawdza się szczególnie w sporach technicznych, gdzie potrzebna jest specjalistyczna wiedza arbitrów, oraz w przypadkach wymagających dyskrecji. Sądy powszechne oferują większą przewidywalność kosztów i możliwość odwołania, co może być istotne w sprawach o niższej wartości.
W umowach międzynarodowych kluczowe jest określenie prawa właściwego dla umowy oraz prawa właściwego dla postępowania. Mogą to być różne systemy prawne, co wymaga precyzyjnego sformułowania odpowiednich klauzul. Warto również przewidzieć procedury tłumaczenia dokumentów i zapewnienia tłumaczy podczas postępowania.
Mediacja jako pierwszy etap rozwiązywania sporów może znacząco obniżyć koszty i skrócić czas rozstrzygnięcia. Warto określić maksymalny czas trwania mediacji (np. 60 dni) oraz procedurę wyboru mediatora, aby uniknąć blokowania postępowania przez niechętną współpracy stronę.
Jak monitorować wykonanie umowy i egzekwować zobowiązania?
Ustal harmonogram, jasne kryteria odbioru i progi reakcji, a w razie zwłoki sięgaj po przewidziane środki. Pomocne są krótkie cykle raportowania, protokoły odbioru i listy kontrolne jakości. Wpisz obowiązek bieżącej komunikacji i tryb zatwierdzania zmian. Zdefiniuj zdarzenia naruszenia i kolejność działań: wezwanie, wstrzymanie świadczenia, uruchomienie zabezpieczenia, odstąpienie od umowy.
Dla należności rozważ postępowania nakazowe oraz akty notarialne z poddaniem się egzekucji. Nadanie wierzytelności tytułu egzekucyjnego wiąże się z przejściem często dwuinstancyjnego postępowania sądowego, zaś zaopatrzenie go w klauzulę wykonalności to kwestia kilku dni (jednak można ją nadać tylko po uzyskaniu prawomocnego wyroku). Dlatego przedsiębiorcy coraz częściej zabezpieczają swoje umowy aktami notarialnymi z dobrowolnym poddaniem się egzekucji, co pozwala uniknąć konieczności angażowania się w długoletni proces sądowy.
Dokumentuj każde zdarzenie, bo to ułatwia dochodzenie roszczeń. W przypadku firm z regionu pomorskiego warto korzystać z lokalnych kancelarii prawnych znających specyfikę rynku i współpracujących z notariuszami oraz komornikami działającymi na terenie Gdańska, Gdyni, Sopotu i innych miast województwa.
Skuteczny monitoring wykonania umowy wymaga ustanowienia jasnych wskaźników efektywności (KPI) oraz regularnych punktów kontrolnych. Warto wprowadzić system raportowania, który pozwoli na wczesne wykrycie problemów i podjęcie działań naprawczych zanim doprowadzą do naruszenia umowy.
Dokumentacja przebiegu realizacji umowy powinna być prowadzona systematycznie i obejmować wszystkie istotne zdarzenia: korespondencję, protokoły ze spotkań, zmiany w harmonogramie, problemy techniczne czy jakościowe. Dobrze prowadzona dokumentacja może być kluczowa w przypadku sporu, szczególnie przy dowodzeniu okoliczności naruszenia umowy przez kontrahenta.
W przypadku pierwszych sygnałów problemów warto działać proaktywnie – organizować spotkania wyjaśniające, oferować wsparcie techniczne lub logistyczne, modyfikować harmonogram realizacji. Często szybka reakcja i elastyczność pozwalają uratować współpracę i uniknąć kosztownych sporów prawnych.
Jak bezpiecznie wprowadzać zmiany i aneksy do umowy?
Zastrzeż formę pisemną pod rygorem nieważności oraz kontrolę wersji i ścieżkę akceptacji. Stosuj klauzulę, że zmiany wymagają podpisanego aneksu. Opisz proces zgłaszania zmian, ich wyceny i wpływu na termin. Nadaj aneksom jednoznaczne oznaczenia i wskazuj, które postanowienia umowy zmieniają.
Dopuszczaj podpis kwalifikowany, który w świetle prawa jest równoważny podpisowi odręcznemu. Aktualizuj harmonogram i zabezpieczenia w ślad za zmianami zakresu prac. Pamiętaj, że każda zmiana treści aktu notarialnego zawierającego oświadczenie o poddaniu się egzekucji również wymaga formy aktu notarialnego.
Proces zarządzania zmianami powinien być sformalizowany i obejmować ocenę wpływu proponowanych modyfikacji na całość umowy. Każda zmiana powinna być analizowana pod kątem jej wpływu na terminy, koszty, jakość oraz ryzyko prawne. Warto wprowadzić procedurę, która wymaga pisemnego uzasadnienia potrzeby zmiany oraz kalkulacji jej kosztów.
Kontrola wersji dokumentów jest kluczowa, szczególnie w długoterminowych projektach z wieloma aneksami. Każdy aneks powinien mieć jednoznaczne oznaczenie (np. numerację chronologiczną) oraz zawierać informację o tym, które konkretnie postanowienia umowy podstawowej modyfikuje lub uchyla. Dobrą praktyką jest również przygotowywanie tekstów jednolitych umowy po każdej istotnej zmianie.
W przypadku umów realizowanych przez zespoły projektowe warto określić, kto ma uprawnienia do inicjowania zmian, kto je autoryzuje oraz jaki jest maksymalny czas na rozpatrzenie wniosku o zmianę. Zbyt długie procedury mogą blokować realizację projektu, ale zbyt szybkie decyzje mogą prowadzić do błędów kosztownych w skutkach.
Od czego zaczniesz zabezpieczanie umowy handlowej?
Od mapy ryzyk, która wskazuje priorytety i potrzebne zabezpieczenia. Na start określ, co jest krytyczne: termin, jakość, cena, własność praw lub poufność. Oceń ryzyko po stronie kontrahenta i po swojej stronie. Dobierz mechanizmy, które zadziałają najszybciej i najtaniej w razie problemu. Przygotuj check-listę dokumentów i harmonogram negocjacji.
Warto skorzystać z pomocy prawnika, który projektuje i negocjuje umowy, reprezentuje w sporach oraz współpracuje z notariuszami i mediatorami. Specjalista z doświadczeniem w zabezpieczaniu umów handlowych pomoże również w sporządzeniu oświadczeń o poddaniu się egzekucji, przygotowaniu dokumentacji do postępowań nakazowych oraz skutecznym dochodzeniu roszczeń.
Dobrze napisana umowa porządkuje współpracę i ogranicza stres w trudnych momentach. Mniejsza liczba sporów to oszczędność czasu i energii. Warto podejść do tematu pragmatycznie, zaczynając od najważniejszych ryzyk i narzędzi, które najszybciej chronią Twój interes.
Mapa ryzyk powinna uwzględniać nie tylko oczywiste zagrożenia finansowe, ale również ryzyko reputacyjne, operacyjne oraz prawne. W dzisiejszym środowisku biznesowym coraz większego znaczenia nabierają również ryzyka związane z cyberbezpieczeństwem, ochroną danych osobowych oraz compliance z przepisami branżowymi.
Przygotowanie check-listy dokumentów powinno obejmować nie tylko umowę główną, ale również wszystkie załączniki techniczne, specyfikacje, certyfikaty, polisy ubezpieczeniowe oraz dokumenty potwierdzające umocowanie do reprezentacji stron. Warto również przygotować wzory protokołów odbioru, procedury reklamacyjne oraz formularze raportowania postępów.
Harmonogram negocjacji powinien uwzględniać czas potrzebny na analizę prawną, konsultacje z ekspertami technicznymi oraz ewentualne uzgodnienia wewnętrzne po stronie każdej ze stron umowy. Zbyt pośpieszne negocjacje często prowadzą do przeoczenia istotnych kwestii, które później generują problemy w trakcie realizacji umowy.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Jakie są aktualne stawki odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych w 2025 roku?
Od 1 lipca 2025 roku obowiązują następujące stawki: 15,25% rocznie dla transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot prywatny lub publiczny podmiot leczniczy (stopa referencyjna NBP 5% + 10 pkt. proc.), oraz 13,25% rocznie, gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym (stopa referencyjna NBP 5% + 8 pkt. proc.). Odsetki te przysługują automatycznie po upływie terminu płatności określonego w umowie, bez konieczności wzywania dłużnika do zapłaty.
Ile wynosi rekompensata za koszty odzyskiwania należności?
Od 1 stycznia 2020 roku obowiązują zróżnicowane stawki rekompensaty: 40 euro dla świadczeń do 5 000 zł, 70 euro dla świadczeń od 5 000 zł do 50 000 zł oraz 100 euro dla świadczeń wynoszących 50 000 zł lub więcej. Rekompensata przysługuje automatycznie bez konieczności udowadniania faktycznie poniesionych kosztów. Jej równowartość w złotych ustala się według średniego kursu euro NBP z ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie stało się wymagalne.
Czym jest dobrowolne poddanie się egzekucji na podstawie art. 777 k.p.c.?
To oświadczenie dłużnika złożone w formie aktu notarialnego, w którym dłużnik zgadza się na prowadzenie egzekucji bez konieczności uzyskania wyroku sądowego. Akt notarialny zawierający takie oświadczenie stanowi tytuł egzekucyjny, który po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności pozwala wierzycielowi na natychmiastowe skierowanie sprawy do komornika. To rozwiązanie znacząco skraca czas dochodzenia roszczeń i obniża koszty w porównaniu do tradycyjnego postępowania sądowego.
Jakie elementy musi zawierać akt notarialny z dobrowolnym poddaniem się egzekucji?
Akt notarialny musi zawierać: oznaczenie dłużnika i wierzyciela, precyzyjne określenie świadczenia (kwoty pieniężnej lub rzeczy), wskazanie podstawy prawnej zobowiązania (np. umowy), termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest jego wykonanie. Oświadczenie musi być sporządzone przez notariusza w odpowiedniej formie przewidzianej w kodeksie postępowania cywilnego (art. 777 § 1 pkt 4-6).
Czy sąd może obniżyć karę umowną?
Tak, sąd może zmiarkować karę umowną na żądanie dłużnika, jeśli zobowiązanie zostało wykonane w znacznej części lub gdy kara jest rażąco wygórowana (art. 484 § 2 k.c.). Sąd Najwyższy w wyroku z 19 stycznia 2024 r. (sygn. II CSKP 865/22) wskazał szeroki katalog kryteriów oceny: relację kary do szkody i do wartości przedmiotu umowy, charakter naruszenia, jego długotrwałość, ewentualną korzyść dłużnika oraz intencję stron. Nie można ograniczać się wyłącznie do wysokości poniesionej szkody.
Jak skutecznie zabezpieczyć umowę najmu lokalu użytkowego?
Warto zastosować wielopoziomowe zabezpieczenia: kaucję (zazwyczaj 3-6 miesięcznych czynszów), kary umowne za zwłokę w płatnościach i za przedwczesne rozwiązanie umowy, poręczenie osoby trzeciej oraz – dla najwyższego poziomu bezpieczeństwa – akt notarialny z dobrowolnym poddaniem się egzekucji. W umowie precyzyjnie określ terminy płatności, wysokość odsetek za opóźnienie oraz rekompensatę ryczałtową. Dobrze skonstruowana umowa najmu uwzględnia również obowiązki stron w zakresie remontów, ubezpieczeń oraz procedury zdawczo-odbiorczej lokalu.
Ile trwa uzyskanie klauzuli wykonalności dla aktu notarialnego?
Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu jest znacznie szybsze niż standardowy proces sądowy. Zazwyczaj trwa od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od obciążenia sądu. Opłata sądowa od wniosku wynosi 60 zł. Sąd w postępowaniu klauzulowym bada jedynie formalne przesłanki – czy akt spełnia wymogi art. 777 k.p.c., czy nadeszł termin wykonania zobowiązania oraz czy wniosek został prawidłowo opłacony. Nie bada natomiast zasadności samego roszczenia.
Jaki sąd jest właściwy dla sporów z umów handlowych w województwie pomorskim?
Dla roszczeń powyżej 100 000 zł właściwy jest Sąd Okręgowy w Gdańsku. Dla mniejszych kwot właściwe są sądy rejonowe, np. Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku, Sąd Rejonowy w Gdyni, Sąd Rejonowy w Wejherowie, Sąd Rejonowy w Tczewie, Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim czy Sąd Rejonowy w Malborku. Właściwość miejscową można określić w umowie, wskazując konkretny sąd właściwy dla miejsca wykonania umowy lub siedziby jednej ze stron. Warto precyzyjnie określić tę kwestię w umowie, aby uniknąć sporów o właściwość.
Czy potrzebuję prawnika do sporządzenia aktu notarialnego z poddaniem się egzekucji?
Choć projekt aktu notarialnego przygotowuje notariusz, warto skorzystać z pomocy prawnika specjalizującego się w prawie umów i zabezpieczeniach wierzytelności. Prawnik pomoże określić odpowiedni zakres zobowiązania, dopilnuje wszystkich wymogów formalnych oraz zadba o to, by treść aktu była spójna z główną umową i faktycznie chroniła interesy wierzyciela. W złożonych sprawach (np. zabezpieczenie kredytu inwestycyjnego, umowy franczyzy) profesjonalne doradztwo prawne jest niezbędne.
Jakie są najczęstsze błędy przy zabezpieczaniu umów handlowych?
Najczęstsze błędy to: niewystarczająca weryfikacja kontrahenta przed podpisaniem umowy, nieprecyzyjne określenie przedmiotu świadczenia i terminów realizacji, brak odpowiednich zabezpieczeń finansowych proporcjonalnych do wartości umowy, nieuwzględnienie mechanizmów rozwiązywania sporów, brak klauzul dotyczących zmian umowy oraz nieaktualizowanie zabezpieczeń w przypadku aneksowania umowy. Często przedsiębiorcy pomijają również kwestie związane z prawem właściwym i jurysdykcją, co może być problematyczne w przypadku współpracy z kontrahentami zagranicznymi.
Jak często należy aktualizować zabezpieczenia umowy?
Zabezpieczenia umowy powinny być weryfikowane i aktualizowane przy każdej istotnej zmianie umowy, zmianie sytuacji finansowej kontrahenta oraz co najmniej raz w roku w przypadku umów długoterminowych. Szczególną uwagę należy zwrócić na daty ważności gwarancji bankowych, polisy ubezpieczeniowe oraz terminy ważności pełnomocnictw. W przypadku pogorszenia się sytuacji finansowej kontrahenta warto rozważyć wzmocnienie istniejących zabezpieczeń lub wprowadzenie dodatkowych.
Do kogo się zwrócić w sprawie zabezpieczenia umowy handlowej w Gdańsku i na Pomorzu ?
Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą w Gdańsku, Gdyni, Sopocie lub gdziekolwiek na terenie województwa pomorskiego (Wejherowo, Reda, Rumia, Pruszcz Gdański, Kartuzy, Tczew, Starogard Gdański, Malbork, Lębork, Słupsk) i poszukujesz specjalisty, który kompleksowo zabezpieczy Twoją umowę handlową, warto skontaktować się z adwokatem Wojciechem Borowikiem. Adwokat Borowik specjalizuje się w prawie umów, zabezpieczeniach wierzytelności oraz reprezentacji przedsiębiorców w sporach gospodarczych. Oferuje pełne wsparcie – od przygotowania projektu umowy, przez negocjacje, współpracę z notariuszem przy sporządzaniu aktów poddania się egzekucji, aż po skuteczne dochodzenie roszczeń w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym. Dzięki dogłębnemu zrozumieniu specyfiki pomorskiego rynku oraz wieloletniemu doświadczeniu w obsłudze firm z regionu, adwokat Borowik zapewnia najwyższy poziom ochrony prawnej dostosowany do indywidualnych potrzeb przedsiębiorców.
Umów konsultację w sprawie Twojej umowy i zabezpieczeń, aby chronić interesy firmy.
Podstawy prawne i orzecznictwo:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), art. 481, 483-484 k.c.
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.), art. 777 k.p.c.
- Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1833), art. 4, 6, 10
- Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 20 czerwca 2025 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych (M.P. 2025 poz. 602)
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2024 r., sygn. II CSKP 865/22 – w zakresie kryteriów miarkowania kar umownych
- Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 r., sygn. III CZP 94/15 – w zakresie rekompensaty za koszty odzyskiwania należności
