Odpowiedzialność karna za pomoc w popełnieniu samobójstwa

Nie ulega wątpliwości, iż odbieranie sobie życia przez członków społeczeństwa nie stanowi pozytywnego, ani pożądanego zjawiska. Samobójstwo nie stanowi jednak przestępstwa. Ustawodawca doszedł do wniosku, iż nie jest zasadne pociąganie do odpowiedzialności osób, które próbowały się targnąć na swoje życie. W to miejsce prowadzono jednak inne rozwiązanie mające na celu zmniejszenie skali tego negatywnego zjawiska.

Warto mieć świadomość, iż w przypadku pomocy innej osobie w samobójstwie, a nawet namawiania jej do targnięcia się na własne życie grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W takiej sytuacji kodeks karny nie przewiduje również możliwości nadzwyczajnego złagodzenia kary ani odstąpienia od jej wymierzenia.

Namowa do samobójstwa

Przez namowę do popełnienia samobójstwa należy rozumieć słowne przekonywanie danej osoby, by ta zdecydowała się samodzielnie, a więc bez bezpośredniej pomocy innych, zakończyć swoje życie. Namową będzie także utwierdzanie przyszłego samobójcy w słuszności jego zamiaru, a także doradzanie, że to dobre wyjście z sytuacji, w której się znajduje. Nie ma przy tym znaczenia forma namowy, która może mieć charakter osobisty, a także przy pomocy środków komunikacji elektronicznej, za pomocą listów, maili, komunikatorów internetowych czy nawet poprzez wiadomości sms.

Udzielenie pomocy w samobójstwie może polegać np. na dostarczeniu powodującej śmierć trucizny, podaniu narzędzi czy też instrukcji technicznych jak zrobić to skutecznie bądź bezboleśnie. Polski porządek prawny obejmuje wszelką pomoc w samobójstwie, bez względu na okoliczności oraz motywację sprawcy. Będą to zatem również sytuacje, w których lekarz pomaga w samobójstwie na prośbę osoby chorej lub cierpiącej z powodu dolegliwości znacznie utrudniających życie.

Doprowadzenie do targnięcia się człowieka na własne życie

Warunkiem koniecznym do poniesienia odpowiedzialności za omawiany czyn jest wystąpienie skutku w postaci popełnienia samobójstwa, lecz także podjęcie – nawet nieskutecznej – próby samobójczej. Powyższe wynika ze sformułowania zawartego w art. 151 k.k. “doprowadza człowieka do targnięcia się na własne życie”.

Warto zauważyć, że kwalifikacja prawna zmienia się w sytuacji, gdy osobą mającą targnąć się na własne życie jest ktoś, kto nie może w pełni rozpoznać znaczenia swojego czynu lub pokierować swoim postępowaniem ze względu na właściwości psychiczne, np. osoba niepoczytalna lub dziecko. Wówczas jego czyn może być uznany za zabójstwo z art. 148 k.k. (szerzej: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 13 listopada 2009 r., sygn. II AKa 276/09).