Elementy orzeczenia w sprawie rozwodowej

Najistotniejszym elementem orzeczenia sądu w sprawie rozwodowej jest niewątpliwie fakt, iż małżeństwo przestaje istnieć. Sąd nie orzeka jednak o dacie jego ustania, gdyż nie może ustalić innej daty, aniżeli dzień uprawomocnienia się orzeczenia.

1. Wina

Od orzeczenia sądu zależą również inne kwestie odnoszące się albo do małżonków, albo do ich dzieci.  Jedną z takich kwestii jest wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego, o której sąd orzeka z urzędu. Możliwe są następujące rozstrzygnięcia:

a) rozkład pożycia z winy obojga małżonków;

b) rozkład pożycia z winy jednego z małżonków;

c) stwierdzenie o braku winy.

Warto zauważyć, iż częstokroć w trakcie postępowania okazuje się, że żaden z małżonków nie ponosi winy za rozkład pożycia. W takiej sytuacji sąd orzeka o braku winy. Co do zasady sąd ma obowiązek orzec o winie jednego lub obojga małżonków, chyba że małżonkowie odstąpili od tego w pozwie i ewentualnej odpowiedzi na pozew, zgodnie wnosząc o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie. Wymaga podkreślenia, iż kwestia winy jest rozstrzygana wyłącznie w wyroku rozwodowym. Warto zatem pamiętać, iż składanie pozwu rozwodowego jest najbardziej słusznym momentem, w którym przesądzamy o sentencji orzeczenia w tym zakresie.

2.  Władza rodzicielska

Równie ważnym elementem orzeczenia w sprawie rozwodowej jest sposób uregulowania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron.

Częstokroć brak wspólnego pożycia małżonków, a także zamieszkiwania w jednym miejscu powoduje komplikacje w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej. W sytuacji jednak, gdy małżonkowie wykazują wolę współpracy w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi również po rozwodzie, sąd nie wyklucza możliwości dalszego wykonywania tej władzy przez obie strony. Wówczas oboje małżonków sprawuje pełną władzę rodzicielską.

Jednakże możliwe jest również powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem wyłącznie jednemu z rodziców dziecka, z jednoczesnym ograniczeniem władzy drugiego do określonych obowiązków oraz uprawnień względem dziecka. W sytuacji ograniczenia władzy rodzicielskiej małżonkowi pozostawia się jednak prawo do brania czynnego udziału przy podejmowaniu decyzji mających istotne znaczenie dla dziecka, jak na przykład jego dalsza edukacja i wiążący się z tym wybór szkoły.

Sąd, dokonując wyboru komu powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej, bierze pod uwagę dobro dziecka. Istotne znaczenie mają jednak również takie czynniki jak jego wiek i płeć, więź uczuciowa z każdym z rodziców, a także dotychczasowe miejsce, w jakim wychowywało się dziecko. Sąd może również orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego bądź obojga z rodziców.

     3.  Alimenty dla dziecka

Równie ważne jest orzeczenie sądu w zakresie obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci. Sąd orzeka wówczas o konkretnej kwocie alimentów na każde z dzieci. Najczęściej wygląda to w ten sposób, że dziecko zostaje powierzone jednemu z małżonków, a sąd wskazuje konkretną kwotę alimentów, jakie zobowiązany jest uiszczać drugi małżonek. Wówczas ten z rodziców, przy którym zostaje dziecko zobowiązany jest do ponoszenia pozostałych kosztów, a także do osobistych starań o wychowanie i utrzymanie dziecka.

     4.  Sposób korzystania z mieszkania

Wbrew przekonaniu opinii publicznej, sąd w wyroku rozwodowym co do zasady nie orzeka o podziale majątku wspólnego. Możliwe jest jednak orzeczenie w przedmiocie sposobu korzystania przez małżonków ze wspólnego mieszkania. W sytuacjach nagannego zachowania jednego z małżonków możliwe jest także orzeczenie o eksmisji.

      5.  Alimenty od małżonka

Na żądanie jednego z małżonków możliwe jest również orzeczenie przez sąd alimentów na rzecz drugiej strony postępowania rozwodowego. Konieczne jest jednak zaistnienie przesłanki niedostatku po stronie jednego z małżonków, a także dostatecznych możliwości zarobkowych lub majątkowych tego, na którym miałby dany obowiązek ciążyć. Obowiązek wynikający z niedostatku ciąży na małżonkach w sytuacji, kiedy żaden z nich nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Alimenty mogą być przyznane zarówno małżonkowi winnemu, jeśli drugi również został uznany za winnego, a także małżonkowi niewinnemu od tego, wobec którego orzeczono winę w rozkładzie pożycia.

Oprócz powyższej sytuacji, obowiązek alimentacyjny obciąża małżonka wyłącznie winnego względem małżonka pozostającego bez winy. Co istotne, nie jest tutaj konieczne, aby małżonek niewinny popadł w stan niedostatku. Wystarczy jedynie fakt, iż rozwód pociąga za sobą znaczące pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego.

Jest to wyłącznie wstęp do rozważań nad przedmiotem orzeczenia w sprawie rozwodowej. Jak widać złożoność tego, w jakim zakresie orzeka sąd, a także jakie elementy są brane pod uwagę powoduje, iż warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika zarówno na etapie sporządzania pisma procesowego, jak i w toku postępowania.