Czy adwokat może być obecny przy przesłuchaniu? Przewodnik 2025 i 2026 dla mieszkańców województwa pomorskiego

Przesłuchanie w postępowaniu karnym to moment kluczowy dla każdej sprawy. Jedno słowo może zmienić bieg śledztwa, jedno niefortunne sformułowanie może być później wielokrotnie odczytywane na salach sądowych. Coraz więcej osób w Gdańsku, Gdyni, Sopocie i innych miastach Trójmiasta i województwa pomorskiego zastanawia się, czy warto zabrać adwokata na przesłuchanie. W świetle aktualnych przepisów obowiązujących w 2025 roku i 2026 roku odpowiedź brzmi: tak, obecność prawnika nie tylko jest możliwa, ale często stanowi fundamentalną gwarancję przestrzegania praw procesowych.

To moment stresujący – niezależnie od tego, czy jesteś wezwany jako świadek, podejrzany, czy oskarżony. Stres może prowadzić do nieprzemyślanych odpowiedzi, które później trudno będzie wyjaśnić lub skorygować. W praktyce obecność adwokata specjalizującego się w sprawach karnych często porządkuje sytuację, zmniejsza ryzyko nieporozumień i minimalizuje błędy w protokole. To inwestycja w bezpieczeństwo procesowe, która może przynieść wymierne skutki w dalszym biegu sprawy.

Protokół przesłuchania to dokument, który może być odczytywany na każdej rozprawie i stanowić podstawę wyroku. Dlatego tak ważne jest, aby już na etapie jego sporządzania był precyzyjny, kompletny i zgodny z rzeczywistym przebiegiem czynności. Adwokat czuwa nad tym, aby każde słowo zostało zapisane dokładnie tak, jak zostało wypowiedziane, a wszelkie niejasności zostały wyjaśnione jeszcze przed zakończeniem przesłuchania.

Prawo oskarżonego do obecności obrońcy przy przesłuchaniu według przepisów obowiązujących w 2025 roku i 2026 roku

Na żądanie podejrzanego należy przesłuchać go z udziałem ustanowionego obrońcy – tak stanowi art. 301 Kodeksu postępowania karnego. Oskarżony (a także podejrzany) w postępowaniu karnym ma konstytucyjnie chronione prawo do obrony oraz do udziału obrońcy w każdej czynności procesowej z jego udziałem. To prawo wynika bezpośrednio z art. 42 ust. 2 Konstytucji RP, który stanowi, że każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania.

Niestawiennictwo obrońcy nie tamuje przesłuchania – oznacza to, że jeżeli obrońca został prawidłowo zawiadomiony o terminie czynności, ale się nie stawił, przesłuchanie może się odbyć bez jego udziału. Nie zwalnia to jednak organu prowadzącego postępowanie z obowiązku realnego umożliwienia obecności obrońcy. Organ musi wykazać, że podjął rzeczywiste działania w celu zawiadomienia obrońcy i umożliwienia mu udziału w czynności.

Obrońca może wejść na przesłuchanie, zadawać pytania za pośrednictwem prowadzącego, zgłaszać uwagi i zastrzeżenia do protokołu oraz dbać o przestrzeganie praw oskarżonego. Podejrzany powinien żądać udziału w przesłuchaniu ustanowionego w sprawie obrońcy, a organy ścigania powinny w sposób rzeczywisty powiadomić o tym fakcie obrońcę oraz umożliwić mu przystąpienie do tej czynności. Zawiadomienie musi być skuteczne – wysłane na właściwy adres i w odpowiednim czasie, aby obrońca mógł się przygotować i stawić na czynność.

Organ prowadzący postępowanie powinien zawiadomić obrońcę o terminie przesłuchania, jeśli złożono odpowiedni wniosek o zawiadamianie o czynnościach. Wniosek taki można złożyć wraz z pełnomocnictwem lub w osobnym piśmie. Warto w nim wskazać preferowaną formę doręczeń oraz dane kontaktowe obrońcy. Jeżeli obrońca nie stawi się mimo zawiadomienia, czynność może się odbyć, ale organ musi udokumentować, że zawiadomienie zostało dokonane prawidłowo.

W sytuacjach pilnych – zwłaszcza gdy zachodzi niebezpieczeństwo utraty dowodu – organ może przeprowadzić przesłuchanie bez czekania na obrońcę, ale nie może ograniczać prawa do kontaktu z obrońcą bez ważnego, uzasadnionego prawnie powodu. Pilność musi być rzeczywista i udokumentowana. Nie można powoływać się na pilność tylko po to, aby uniknąć obecności obrońcy. Każda taka decyzja podlega później kontroli sądu, który ocenia, czy rzeczywiście zachodziły przesłanki do przeprowadzenia czynności bez obrońcy.

Standardy wynikające z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Trybunał sformułował zasadę dostępu do pomocy obrońcy od momentu pierwszego przesłuchania, chyba że istnieją szczególne okoliczności danej sprawy, które uzasadniają ograniczenie korzystania z tego prawa. W doktrynie przyjmuje się, że powyższa zasada wypracowana w orzecznictwie ETPCz przejawia się w zakazie dowodowego wykorzystania na niekorzyść oskarżonego wyjaśnień złożonych pod nieobecność obrońcy, jeżeli podejrzany nie zrzekł się wyraźnie prawa do kontaktu z obrońcą.

Zrzeczenie się prawa do obrońcy musi być świadome, dobrowolne i jednoznaczne. Nie można domniemywać zrzeczenia się tego prawa z samego faktu, że podejrzany zgodził się na przesłuchanie bez obrońcy. Organ musi wyraźnie pouczyć o prawie do obrońcy i uzyskać jednoznaczną odpowiedź, czy podejrzany chce z tego prawa skorzystać, czy się go zrzeka.

Nowelizacja przepisów wprowadziły:

Wprowadzono zasadę obowiązkowego udziału obrońcy przy przesłuchaniu podejrzanego, który nie ukończył 18 lat oraz obowiązku utrwalenia tego przesłuchania za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk, a także wprowadzenie zakazu dowodowego co do wyjaśnień uzyskanych z naruszeniem przepisów regulujących prawo podejrzanego do przesłuchania z udziałem obrońcy. Te zmiany znacząco wzmacniają prawo do obrony i stanowią implementację wymogów unijnych dyrektyw obrończych.

Nowelizacja wprowadza również szersze uprawnienia obrońcy w zakresie dostępu do akt sprawy oraz możliwości składania wniosków dowodowych już na etapie postępowania przygotowawczego. Obrońca ma prawo do zapoznania się z materiałami sprawy w szerszym zakresie niż dotychczas, co pozwala na lepsze przygotowanie do obrony już od pierwszego przesłuchania.

Czy świadek może korzystać z pomocy prawnika podczas przesłuchania?

Tak, świadek może przyjść z prawnikiem, choć zakres jego aktywności jest mniejszy niż przy obronie oskarżonego. Osoba niebędąca stroną może ustanowić pełnomocnika, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu – stanowi art. 87 § 2 Kodeksu postępowania karnego. Przepis ten daje szerokie możliwości reprezentacji prawnej również osobom, które nie są stronami postępowania, ale mają w nim swój interes prawny.

Jeśli świadek jest jednocześnie pokrzywdzonym i występuje w takiej roli procesowej, jego pełnomocnik ma prawo udziału w czynnościach procesowych na zasadach określonych dla pełnomocnika strony. Prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego mają prawo wziąć udział w przesłuchaniu – dotyczy to szczególnie przesłuchań przeprowadzanych przez sąd w trybie art. 185a-185c KPK (np. przesłuchania małoletnich pokrzywdzonych przestępstwami przeciwko wolności seksualnej).

Gdy świadek nie jest stroną postępowania, organ zwykle dopuszcza prawnika jako wsparcie, ale to prowadzący decyduje o zakresie jego udziału na podstawie oceny, czy wymaga tego interes prawny świadka. Sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, może odmówić dopuszczenia do udziału w postępowaniu pełnomocnika, jeżeli uzna, że nie wymaga tego obrona interesów osoby nie będącej stroną. Decyzja ta musi być jednak uzasadniona i może być zaskarżona.

Prawnik świadka może: – dbać o to, by pytania były zgodne z prawem i nie miały charakteru sugerującego odpowiedź – przypominać świadkowi o prawie odmowy odpowiedzi w razie ryzyka samooskarżenia (art. 183 § 1 KPK) – wnosić o dopisanie uwag i zastrzeżeń do protokołu – czuwać nad prawidłowym zapisem zeznań w protokole – zgłaszać sprzeciw wobec pytań wykraczających poza przedmiot postępowania – wnioskować o przerwę, gdy świadek potrzebuje czasu na zastanowienie lub odpoczynek

Zadaniem adwokata jest ochrona praw i uzasadnionych interesów świadka. Przede wszystkim adwokat musi wyjaśnić świadkowi jego prawo do niezeznawania przeciwko sobie, członkom jego rodziny i bliskim krewnym. Świadek może odmówić odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

Szczególnie ważna jest rola prawnika, gdy świadek może mieć jakikolwiek związek z przedmiotem postępowania. Nawet jeśli początkowo występuje tylko jako świadek, w trakcie przesłuchania może się okazać, że jego rola w sprawie jest większa, niż początkowo zakładano. Adwokat może wówczas zabezpieczyć jego prawa i ewentualnie wnioskować o zmianę statusu procesowego.

Jakie formalności trzeba spełnić, by obrońca mógł brać udział w czynnościach?

Wystarczy prawidłowe umocowanie i zawiadomienie organu o udziale. Upoważnienie do obrony może być udzielone na piśmie albo przez oświadczenie do protokołu organu prowadzącego postępowanie karne. Forma pisemna jest zalecana, ponieważ stanowi trwały dowód ustanowienia obrońcy i może być przedłożona w każdej chwili.

Najczęściej chodzi o złożenie pełnomocnictwa do obrony wraz z danymi obrońcy. Dokument powinien zawierać: imię i nazwisko oraz adres podejrzanego/oskarżonego, imię i nazwisko adwokata wraz z numerem wpisu na listę adwokatów, zakres umocowania (zwykle “do obrony w sprawie karnej” ewentualnie z podaniem sygnatury sprawy, jeśli jest znana), podpis mocodawcy oraz datę wystawienia. Dokument można złożyć przed czynnością albo tuż przed przesłuchaniem, do protokołu.

Ustanowienie obrońcy lub wyznaczenie obrońcy z urzędu uprawnia go do działania w całym postępowaniu, nie wyłączając czynności po uprawomocnieniu się orzeczenia, jeżeli nie zawiera ograniczeń. Oznacza to, że jedno pełnomocnictwo wystarcza na cały tok postępowania – od śledztwa, przez postępowanie przed sądem pierwszej instancji, postępowanie odwoławcze, aż po ewentualne postępowanie kasacyjne.

Warto też złożyć wniosek o zawiadamianie o terminach czynności z udziałem podejrzanego lub oskarżonego – zapewnia to, że obrońca będzie informowany o wszystkich planowanych przesłuchaniach i innych czynnościach procesowych. Wniosek powinien zawierać dane kontaktowe obrońcy (adres korespondencyjny, numer telefonu, adres e-mail) oraz wskazanie preferowanej formy doręczeń.

Gdy osoba jest zatrzymana, standardem jest umożliwienie krótkiego kontaktu z obrońcą przed przesłuchaniem. Oskarżony tymczasowo aresztowany może porozumiewać się ze swym obrońcą podczas nieobecności innych osób oraz korespondencyjnie. Jeżeli wymaga tego dobro postępowania przygotowawczego, prokurator, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, może również zastrzec kontrolę korespondencji podejrzanego z obrońcą. Zastrzeżenia te nie mogą być utrzymywane ani dokonane po upływie 14 dni od dnia tymczasowego aresztowania podejrzanego.

Kontakt z obrońcą przed przesłuchaniem powinien trwać co najmniej 30 minut i odbywać się w warunkach zapewniających poufność rozmowy. Organ nie może ingerować w treść rozmowy ani jej ograniczać, chyba że zachodzą wyjątkowe okoliczności związane z bezpieczeństwem.

W jakich sytuacjach organ może ograniczyć udział obrońcy lub pełnomocnika?

Wyjątkowo, gdy wymaga tego porządek czynności, bezpieczeństwo lub pilny charakter sprawy. Przesłuchanie bez obecności obrońcy byłoby dopuszczalne wyłącznie w wypadku zagrożenia zdrowia, życia, wolności lub nietykalności podejrzanego lub innej osoby albo w przypadku poważnego zagrożenia dobra postępowania przygotowawczego. Każde takie ograniczenie musi być szczegółowo uzasadnione i udokumentowane w aktach sprawy.

Ograniczenia mogą dotyczyć na przykład: – czynności niecierpiących zwłoki, gdy czekanie grozi utratą dowodu lub zagrożeniem dla bezpieczeństwa – np. gdy podejrzany ma zostać przewieziony do szpitala, a jego stan zdrowia nie pozwala na odłożenie przesłuchania – ochrony danych szczególnie wrażliwych lub ochrony pokrzywdzonego (np. w sprawach o przestępstwa seksualne) – gdy obecność dodatkowych osób mogłaby wpłynąć na gotowość pokrzywdzonego do składania zeznań – zachowania porządku czynności, gdy pełnomocnik obstrukcyjnie wpływa na przebieg przesłuchania – np. ciągle przerywa, zadaje pytania niezwiązane ze sprawą, utrudnia prowadzenie czynności

Nawet wtedy prawnik może wnosić zastrzeżenia do protokołu, a ocenę zasadności ograniczeń pozostawia się później sądowi. Każda taka decyzja podlega kontroli instancyjnej – można złożyć zażalenie na postanowienie lub czynność prokuratora naruszającą prawo do obrony. Zażalenie rozpatruje sąd, który może uznać ograniczenie za bezzasadne i wyciągnąć z tego konsekwencje dowodowe.

Organ musi wykazać, że ograniczenie było rzeczywiście konieczne i proporcjonalne do zagrożenia. Nie można ograniczać prawa do obrońcy tylko dlatego, że jego obecność jest niewygodna dla prowadzącego postępowanie lub może skomplikować przebieg czynności.

W praktyce ograniczenia są stosowane bardzo rzadko i tylko w sytuacjach wyjątkowych. Sądy bardzo krytycznie oceniają przypadki, gdy organ ścigania bez wystarczającego uzasadnienia ogranicza prawo do obrony.

Jaką rolę praktycznie pełni obrońca podczas wyjaśnień i odbioru protokołu?

Obrońca pilnuje praw, porządkuje przebieg i minimalizuje ryzyko błędów w protokole. Postępowanie karne przygotowawcze jest pierwszą fazą – szalenie ważne jest aby adwokat jako obrońca uczestniczył w nim od samego początku, dzięki temu klient poczuje się pewniej, chociażby przez to, że adwokat może uczestniczyć w jego przesłuchaniach; organy ścigania będą kontrolowane ze swoich poczynań natomiast adwokat będzie mógł od początku postępowania zbierać informacje.

Obrońca: – pomaga w formułowaniu wyjaśnień – dba, by były logiczne, chronologiczne i kompletne, bez sprzeczności wewnętrznych. Często podejrzany pod wpływem stresu może mówić chaotycznie, przeskakiwać między wątkami lub zapominać o istotnych szczegółach. Obrońca może prosić o przerwę, aby uporządkować myśli klienta i pomóc mu w logicznym przedstawieniu swojej wersji wydarzeń – reaguje na pytania niedopuszczalne – zwraca uwagę, gdy pytania mają charakter sugerujący odpowiedź, gdy zmierzają do uzyskania informacji objętych zakazem dowodowym lub gdy wykraczają poza zakres pouczenia. Może zgłosić sprzeciw do protokołu lub poprosić o przeformułowanie pytania – wnosi o przerwy, gdy są potrzebne – osoba przesłuchiwana ma prawo do odpoczynku, zwłaszcza gdy przesłuchanie trwa długo. Przerwy są szczególnie ważne w przypadku osób starszych, chorych lub znajdujących się w trudnej sytuacji psychicznej – zgłasza pytania do protokołu przez prowadzącego – może prosić o zadanie dodatkowych pytań wyjaśniających lub precyzujących, które pomogą w pełniejszym przedstawieniu okoliczności sprawy – przy odczytaniu protokołu sprawdza zgodność zapisu z rzeczywistymi wypowiedziami, wnioskuje o sprostowania i dopisuje uwagi. To jeden z najważniejszych momentów – protokół musi wiernie odzwierciedlać to, co zostało powiedziane

W trakcie przesłuchania adwokat prawo karne czuwa, aby świadek nie był poddany bezprawnemu naciskowi lub innemu naruszeniu jego praw oraz aby zeznania świadka znalazły pełne i dokładne odzwierciedlenie w protokole. W razie zastrzeżeń co do prawidłowości i kompletności zapisów w protokole, obrońca zgłasza na piśmie do protokołu niezbędne uwagi.

Obrońca może również: – monitorować czas trwania przesłuchania – zbyt długie przesłuchanie może prowadzić do zmęczenia i błędów – dbać o warunki przesłuchania – odpowiednią temperaturę, oświetlenie, możliwość korzystania z toalety – kontrolować, czy osoba przesłuchiwana rozumie pytania – szczególnie ważne w przypadku osób z ograniczeniami intelektualnymi lub nieznających dobrze języka polskiego – reagować na próby wywierania presji – zarówno psychicznej, jak i fizycznej

To zmniejsza ryzyko późniejszych sporów dowodowych. Protokół przesłuchania ma bowiem szczególną moc dowodową – może być odczytywany na rozprawie (art. 389-392 KPK) i stanowić podstawę wyroku. Dlatego tak ważne jest, aby już na etapie sporządzania był precyzyjny i zgodny z rzeczywistym przebiegiem czynności.

Doświadczony obrońca wie, które fragmenty protokołu mogą być później problematyczne i dba o to, aby wszelkie niejasności zostały wyjaśnione już podczas przesłuchania. Może również sugerować klientowi, na które aspekty sprawy warto zwrócić szczególną uwagę, a które tematy lepiej pominąć lub potraktować ostrożnie.

Czy brak reprezentacji prawnej może wpłynąć na ważność protokołu?

Co do zasady nie, chyba że doszło do naruszenia podstawowych praw procesowych. W obowiązującym stanie prawnym obecność obrońcy podczas pierwszego przesłuchania podejrzanego w postępowaniu przygotowawczym nie jest obowiązkowa nawet w przypadkach obrony obligatoryjnej. Generalnie więc brak obrońcy nie może stanowić przeszkody do wykorzystania na rozprawie złożonych w takich warunkach wyjaśnień, o ile nie wystąpiły inne okoliczności wyłączające swobodę wypowiedzi.

Jednakże w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka coraz silniej akcentuje się znaczenie prawa do obrońcy już od pierwszego przesłuchania. Protokół może podlegać podważeniu, jeśli: – nie pouczono o prawach lub obowiązkach – brak pouczenia przewidzianego w art. 300 KPK o prawach podejrzanego (w tym o prawie do obrońcy, prawie do odmowy składania wyjaśnień, prawie do składania wniosków dowodowych). Pouczenie musi być pełne, zrozumiałe i udokumentowane w protokole – odmówiono kontaktu z obrońcą mimo wniosku i realnej możliwości udziału – umożliwienie podejrzanemu skonsultowania się z obrońcą przed pierwszym przesłuchaniem warunkuje dopuszczalność późniejszego dowodowego wykorzystania złożonych przez niego obciążających wyjaśnień jako podstawy wyroku skazującego – stosowano presję, niedozwolone metody lub pytania sugerujące – naruszenie art. 171 § 5 KPK (zakaz stosowania groźby, przymusu czy innych niedozwolonych metod). Dotyczy to również psychicznej presji, manipulacji lub wprowadzania w błąd – zabrakło tłumacza osobie, która tego wymagała – Oskarżony ma prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim. Na wniosek oskarżonego lub jego obrońcy tłumacza należy wezwać również w celu porozumienia się oskarżonego z obrońcą

Orzecznictwo Sądu Najwyższego

Ograniczenie przeprowadzenia dowodu z zeznań osoby pokrzywdzonej określone w art. 185c k.p.k. i traktowanie tego dowodu na równi z tymi dowodami, które były przeprowadzone na rozprawie, możliwe jest wówczas, gdy spełnione są wszystkie warunki określone w tym przepisie, w tym w szczególności, gdy zagwarantowano obronie obecność w czasie przeprowadzenia tego dowodu. Jeżeli ten warunek nie został spełniony, to brak jest możliwości odwoływania się do tego przepisu jako przeszkody dla ponownego przesłuchania pokrzywdzonego – postanowienie SN z 22 maja 2024 r., I KK 486/23.

Żądanie ponownego przesłuchania w charakterze świadka małoletniego pokrzywdzonego złożone przez oskarżonego, który w czasie jego pierwszego przesłuchania nie miał obrońcy, stanowiło podstawę obligatoryjnego przeprowadzenia żądanej czynności procesowej, chyba że z uwagi na stan psychiczny świadka dowodu tego nie dało się przeprowadzić albo zachodziły wyjątkowe, szczególnie uzasadnione okoliczności, z których wynikało, że przeprowadzenie powtórnego przesłuchania prowadziłoby do istotnych lub trwałych zaburzeń stanu psychicznego małoletniego pokrzywdzonego – uchwała składu siedmiu sędziów SN z 17 stycznia 2024 r., I KZP 6/23.

Brak prawnika sam w sobie nie unieważnia protokołu, ale utrudnia wykazanie naruszeń. Gdy obrońca był obecny, może złożyć zeznania w charakterze świadka co do okoliczności przesłuchania (np. czy stosowano presję, czy pytania były sugerujące, czy protokół wiernie odzwierciedla wypowiedzi). Bez obecności obrońcy trudniej jest później udowodnić, że doszło do naruszeń procesowych.

Dodatkowo, obecność obrońcy ma znaczenie prewencyjne – organy ścigania są bardziej ostrożne w swoich działaniach, gdy wiedzą, że są obserwowane przez profesjonalistę znającego prawo. To zmniejsza ryzyko popełnienia błędów proceduralnych, które mogłyby później wpłynąć na ważność dowodów.

Jak zgłosić obecność adwokata, gdy postępowanie już trwa?

Należy złożyć pełnomocnictwo i wniosek o zawiadamianie o czynnościach. W praktyce składa się pismo do organu prowadzącego sprawę (Policja, Prokuratura) z dołączonym umocowaniem. Pismo powinno być skierowane do konkretnego organu prowadzącego postępowanie – jeśli sprawa jest na etapie śledztwa, do właściwej prokuratury; jeśli na etapie dochodzenia, do właściwej jednostki policji.

Warto wskazać: – preferowaną formę doręczeń (tradycyjna, elektroniczna) – coraz częściej organy akceptują doręczenia elektroniczne, które są szybsze i pozwalają na lepszą kontrolę nad procesem – wniosek o dostęp do akt w zakresie niezbędnym do przygotowania obrony – obrońca ma prawo do zapoznania się z materiałami sprawy, choć w postępowaniu przygotowawczym może być to ograniczone – wniosek o zawiadamianie o wszystkich czynnościach z udziałem podejrzanego – zapewnia to, że obrońca będzie informowany nie tylko o przesłuchaniach, ale także o innych czynnościach, takich jak konfrontacje, okazania, przeszukania

Gdy termin przesłuchania został już wyznaczony, można wnioskować o jego zmianę z powodu kolizji terminów po stronie obrońcy (np. rozprawa w innej sprawie). Decyzję podejmuje prowadzący, ale powinien uwzględnić rzeczywiste możliwości zapewnienia udziału obrońcy. Wniosek o zmianę terminu powinien być złożony jak najszybciej po otrzymaniu zawiadomienia i powinien zawierać uzasadnienie (np. wcześniej wyznaczona rozprawa, choroba, inne ważne okoliczności).

Jeżeli organ odmawia zmiany terminu lub dopuszczenia obrońcy do czynności, przysługuje zażalenie na podstawie art. 302 § 2 i 3 KPK – strony oraz osoby niebędące stronami mają prawo do zażalenia na czynności inne niż postanowienia i zarządzenia, które naruszają ich prawa. Zażalenie należy złożyć w terminie 7 dni od dnia dokonania czynności lub powzięcia o niej wiadomości.

W przypadku pilnych sytuacji (np. zatrzymanie, przeszukanie) można zgłosić się bezpośrednio do organu prowadzącego czynność z pełnomocnictwem. Organ powinien umożliwić udział obrońcy, jeśli nie koliduje to z pilnym charakterem czynności.

Jak przygotować się do czynności procesowych, jeśli chcę mieć adwokata?

Ustal status procesowy i kluczowe fakty. Przygotuj się merytorycznie i logistycznie. Pierwszym krokiem jest zrozumienie, w jakim charakterze jesteś wzywany – jako świadek, podejrzany, czy oskarżony. Od tego zależy zakres Twoich praw i obowiązków oraz strategia postępowania.

Pomocne będą: – krótka chronologia zdarzeń i lista osób zaangażowanych – to ułatwi rozmowę z adwokatem i pozwoli na szybsze zorientowanie się w sprawie. Spisz najważniejsze daty, miejsca i osoby związane ze sprawą – dokumenty, wiadomości, zdjęcia lub inne materialne dowody – wszystko, co może mieć znaczenie dla Twojej obrony lub dla wyjaśnienia okoliczności sprawy. Mogą to być SMS-y, e-maile, zdjęcia, nagrania, dokumenty finansowe, świadectwa pracy itp. – lista wątpliwości i pytań do adwokata – spisz, czego nie rozumiesz, co Cię niepokoi, jakie masz obawy. Przygotuj pytania dotyczące możliwych konsekwencji, strategii obrony, przebiegu postępowania – ustalenie strategii odpowiedzi – w tym kiedy skorzystać z prawa do odmowy składania wyjaśnień (art. 175 § 1 KPK) lub odpowiedzi na poszczególne pytania. Adwokat pomoże określić, które pytania są bezpieczne, a na które lepiej nie odpowiadać – zarezerwowanie czasu na rozmowę z prawnikiem przed czynnością – nawet krótka konsultacja może znacząco wpłynąć na przebieg przesłuchania. Warto umówić się z adwokatem co najmniej godzinę przed przesłuchaniem

W sprawach karnych profesjonalne wsparcie jest szczególnie istotne, także na wczesnym etapie. Rzadko kiedy adwokat jest obecny podczas pierwszego przesłuchania przez policję. Tymczasem na taką zasadę wskazuje orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Dodatkowo warto: – przygotować się psychicznie – przesłuchanie to stresująca sytuacja, ale znajomość swoich praw i obecność adwokata znacznie ją ułatwią – zadbać o odpowiedni strój – choć nie ma formalnych wymogów, odpowiedni wygląd może wpłynąć na postrzeganie przez organy ścigania – upewnić się co do terminu i miejsca – sprawdź dokładny adres, godzinę i salę, w której ma się odbyć przesłuchanie – poinformować bliskich – niech ktoś wie, gdzie jesteś i kiedy powinieneś wrócić

Jak wybrać adwokata do sprawy karnej w województwie pomorskim?

Wybór odpowiedniego obrońcy to decyzja, która może przesądzić o sukcesie w postępowaniu karnym. Nie każdy adwokat specjalizuje się w prawie karnym – to dziedzina wymagająca szczególnych kompetencji i doświadczenia. Warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych cech, jakimi powinien charakteryzować się skuteczny adwokat specjalizujący się w prawie karnym.

Kluczowe kompetencje dobrego obrońcy w sprawach karnych:

1. Doświadczenie w sprawach karnych – adwokat powinien posiadać praktykę w sprawach karnych na wszystkich etapach postępowania: od śledztwa i dochodzenia, przez postępowanie przed sądem pierwszej i drugiej instancji, aż po postępowanie kasacyjne przed Sądem Najwyższym. Ważne jest nie tylko ogólne doświadczenie, ale także znajomość specyfiki różnych rodzajów przestępstw.
2. Umiejętność analizy materiału dowodowego – skuteczna obrona wymaga nie tylko znajomości przepisów, ale przede wszystkim umiejętności analizy akt sprawy, wychwytywania sprzeczności w zeznaniach świadków, kwestionowania nielegalnie uzyskanych dowodów i budowania spójnej linii obrony. Dobry obrońca potrafi znaleźć słabe punkty w oskarżeniu i wykorzystać je na korzyść klienta.
3. Znajomość procedur sądowych i śledczych – adwokat musi znać nie tylko literę prawa, ale także praktykę orzeczniczą sądów i prokuratur, rozumieć mechanizmy działania organów ścigania i umieć skutecznie reprezentować klienta w bezpośredniej konfrontacji z oskarżeniem. Ważna jest znajomość lokalnych zwyczajów i praktyk poszczególnych sądów i prokuratur.
4. Umiejętność reprezentacji na każdym etapie postępowania – od asystowania przy pierwszym przesłuchaniu, przez udział w czynnościach śledczych (konfrontacje, okazania, eksperyment procesowy), reprezentację przed sądem na rozprawie głównej, składanie apelacji, aż po postępowanie kasacyjne i wykonawcze. Każdy etap wymaga innych umiejętności i strategii.
5. Aktywność procesowa – dobry obrońca nie ogranicza się do biernego uczestnictwa w czynnościach, ale aktywnie działa na rzecz klienta: składa wnioski dowodowe, kwestionuje opinie biegłych, zgłasza pytania do świadków, wnioskuje o uchylenie środków zapobiegawczych. Potrafi wykorzystać każdą możliwość prawną dla dobra klienta.
6. Komunikatywność i dostępność – klient powinien mieć możliwość szybkiego kontaktu z adwokatem, zwłaszcza w sytuacjach pilnych (zatrzymanie, przeszukanie, wezwanie na przesłuchanie). Adwokat powinien jasno tłumaczyć sytuację prawną i możliwe scenariusze rozwoju sprawy.
7. Znajomość orzecznictwa – prawo karne to dziedzina, w której orzecznictwo sądów wyższych instancji ma ogromne znaczenie. Dobry obrońca śledzi najnowsze wyroki i potrafi je wykorzystać w argumentacji.
8. Umiejętność negocjacji – w wielu sprawach karnych kluczowe znaczenie ma umiejętność negocjowania z prokuraturą, np. w sprawie zmiany kwalifikacji prawnej czynu, zastosowania środków alternatywnych lub warunków ugody.

Adwokat Wojciech Borowik, prowadzący kancelarię w Gdańsku, posiada wszystkie te kompetencje oraz wieloletnie doświadczenie niezbędne przy prowadzeniu spraw o najwyższym stopniu trudności. Praktyka Kancelarii obejmuje pełen zakres obrony w sprawach karnych, w tym reprezentację na etapie postępowania przygotowawczego, przed sądami wszystkich instancji, a także w postępowaniu kasacyjnym przed Sądem Najwyższym.

Kancelaria wyróżnia się indywidualnym podejściem do każdej sprawy, dokładną analizą materiału dowodowego oraz aktywnością procesową na każdym etapie postępowania. Klienci mogą liczyć na pełne zaangażowanie i profesjonalne wsparcie prawne dostosowane do specyfiki ich sprawy.

Najczęstsze typy spraw karnych prowadzonych przez Kancelarię

Kancelaria Adwokacka Wojciecha Borowika specjalizuje się w szerokim spektrum spraw karnych, zapewniając kompleksową obsługę prawną na każdym etapie postępowania. Doświadczenie obejmuje zarówno sprawy mniej skomplikowane, jak i te o najwyższym stopniu trudności, wymagające szczególnych kompetencji i zaangażowania.

Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu (art. 148-162 KK) – zabójstwa, spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, pobicia, narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia. To sprawy wymagające szczególnej ostrożności i doświadczenia, często związane z wysokimi karami i długotrwałymi postępowaniami. Kancelaria prowadzi obronę w sprawach od pobić po zabójstwa, zapewniając kompleksową analizę dowodów i budowanie skutecznej strategii obrony.

Przestępstwa przeciwko mieniu (art. 278-295 KK) – kradzieże, rozboje, wymuszenia rozbójnicze, oszustwa, przywłaszczenia, zniszczenie mienia. Sprawy te często wymagają szczegółowej analizy dowodów rzeczowych, zeznań świadków i ekspertyz. Kancelaria specjalizuje się w kwestionowaniu dowodów uzyskanych nielegalnie oraz budowaniu alternatywnych wersji wydarzeń.

Przestępstwa gospodarcze (art. 296-309 KK) – oszustwa gospodarcze, fałszowanie dokumentów, przestępstwa upadłościowe, nadużycia w obrocie gospodarczym. To sprawy szczególnie skomplikowane, wymagające znajomości nie tylko prawa karnego, ale także gospodarczego, podatkowego i cywilnego. Kancelaria współpracuje z ekspertami z różnych dziedzin, aby zapewnić kompleksową obronę.

Przestępstwa narkotykowe (ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii) – posiadanie, wytwarzanie, handel środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi. Sprawy te wymagają szczególnej znajomości specjalistycznych przepisów oraz orzecznictwa dotyczącego ilości znacznych i większych. Kancelaria skutecznie kwestionuje dowody uzyskane w wyniku nielegalnych przeszukań i prowokacji policyjnych.

Prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu i środków odurzających (art. 178a KK) – w tym sprawy z wysokim stężeniem alkoholu, z wypadkami i kolizjami. To jedne z najczęstszych spraw karnych, ale wymagające znajomości specjalistycznych procedur badania trzeźwości i możliwości kwestionowania wyników badań. Kancelaria specjalizuje się w analizie procedur zatrzymania i badania oraz kwestionowaniu dowodów uzyskanych z naruszeniem przepisów.

Przestępstwa przeciwko wolności (art. 189-193 KK) – groźby karalne, stalking, zmuszanie do określonego zachowania, pozbawienie wolności. Sprawy te często dotyczą konfliktów międzyludzkich i wymagają delikatnego podejścia oraz umiejętności mediacji. Kancelaria pomaga w rozwiązywaniu konfliktów oraz zapewnia skuteczną obronę przed nieuzasadnionymi oskarżeniami.

Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (art. 197-204 KK) – gwałty, molestowanie seksualne, zarzuty z art. 200 kodeksu karnego oraz art. 200 a kodeksu karnego 201 kodeksu karnego. To sprawy wymagające szczególnej wrażliwości i doświadczenia, często związane z wysokimi karami i długotrwałymi konsekwencjami społecznymi. Kancelaria zapewnia dyskretną i profesjonalną obronę, dbając o ochronę dobrego imienia klienta.

Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece (art. 207-211a KK) – znęcanie się, uchylanie się od alimentów. Sprawy te często są związane z konfliktami rodzinnymi i wymagają znajomości nie tylko prawa karnego, ale także rodzinnego. Kancelaria pomaga w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych oraz zapewnia skuteczną obronę.

Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości (art. 233-247 KK) – fałszywe zeznania, składanie fałszywych dokumentów, utrudnianie postępowania. To sprawy szczególnie delikatne, często związane z innymi postępowaniami. Kancelaria specjalizuje się w analizie motywów składania fałszywych zeznań oraz budowaniu obrony opartej na braku zamiaru wprowadzenia w błąd.

Przestępstwa skarbowe – uchylanie się od opodatkowania, fałszowanie faktur, wyłudzanie VAT. Sprawy te wymagają znajomości skomplikowanych przepisów podatkowych oraz umiejętności współpracy z doradcami podatkowymi i biegłymi księgowymi. Kancelaria zapewnia kompleksową obsługę, łącząc wiedzę z zakresu prawa karnego i podatkowego.

Kancelaria prowadzi obronę na każdym etapie postępowania – od momentu zatrzymania i pierwszego przesłuchania, przez cały tok śledztwa lub dochodzenia, postępowanie przed sądem pierwszej instancji, postępowanie odwoławcze (apelacja), aż po postępowanie kasacyjne przed Sądem Najwyższym oraz postępowanie wykonawcze. Każdy etap wymaga innych umiejętności i strategii, a Kancelaria zapewnia profesjonalne wsparcie na każdym z nich.

Szukasz doświadczonego adwokata w sprawach karnych w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Rumi, Redzie, Wejherowie, Kartuzach lub innych miastach województwa pomorskiego?

Jeśli zostałeś wezwany na przesłuchanie, otrzymałeś zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, zostałeś zatrzymany lub jesteś świadkiem w sprawie karnej – nie zwlekaj z kontaktem z prawnikiem. Każda godzina zwłoki może mieć znaczenie dla Twojej sprawy. Im wcześniej adwokat włączy się w sprawę, tym większe są szanse na skuteczną obronę.

Obecność prawnika na przesłuchaniu daje spokój, porządek i większą kontrolę nad treścią protokołu. To inwestycja w bezpieczeństwo procesowe, która często przynosi wymierne skutki w dalszym biegu sprawy. Protokół przesłuchania może być później wielokrotnie odczytywany na rozprawach i stanowić podstawę wyroku – dlatego tak ważne jest, aby już na etapie jego sporządzania był precyzyjny i korzystny dla Twojej sprawy.

Jeżeli w grę wchodzi odpowiedzialność karna lub ryzyko sporu, warto rozważyć wsparcie już przy pierwszej czynności. Często pierwsza reakcja i pierwsze słowa mają kluczowe znaczenie dla całej sprawy. Adwokat pomoże Ci uniknąć błędów, które mogłyby później kosztować Cię wolność lub dobre imię.

Adwokat Wojciech Borowik obsługuje klientów z całego województwa pomorskiego, w tym z Gdańska, Gdyni, Sopotu, Rumi, Redy, Wejherowa, Kartuz oraz okolicznych miejscowości. Dzięki doskonałej znajomości lokalnych realiów, praktyki sądów i prokuratur regionu, może zapewnić skuteczną reprezentację dostosowaną do specyfiki pomorskiego wymiaru sprawiedliwości.

Kancelaria zapewnia: – natychmiastowy kontakt w sprawach pilnych – w sytuacjach zatrzymania lub pilnego wezwania dostępny jest całodobowy kontakt telefoniczny, który pozwala na szybką interwencję i udzielenie pierwszej pomocy prawnej – udział w przesłuchaniach na każdym etapie postępowania – zarówno w charakterze podejrzanego, oskarżonego, jak i świadka. Adwokat może być obecny przy każdej czynności procesowej, dbając o przestrzeganie Twoich praw – pełną reprezentację procesową od etapu postępowania przygotowawczego po postępowanie kasacyjne – Kancelaria prowadzi sprawy na wszystkich etapach, zapewniając ciągłość obrony i pełną znajomość sprawy – kompleksową obsługę prawną – w tym porady, analiza akt, składanie wniosków, reprezentacja na rozprawach, przygotowanie apelacji i kasacji, pomoc w postępowaniu wykonawczym

Kancelaria wyróżnia się indywidualnym podejściem do każdego klienta. Każda sprawa jest dokładnie analizowana, a strategia obrony jest dostosowywana do konkretnych okoliczności i potrzeb klienta. Adwokat Wojciech Borowik osobiście zajmuje się każdą sprawą, zapewniając najwyższy poziom obsługi prawnej.

Umów konsultację, aby bezpiecznie przejść przesłuchanie i zabezpieczyć swoje prawa na każdym etapie postępowania.

Pierwsza konsultacja pozwoli na ocenę sytuacji prawnej, omówienie możliwych scenariuszy rozwoju sprawy oraz ustalenie strategii działania. Adwokat wyjaśni Twoje prawa i obowiązki, pomoże przygotować się do przesłuchania oraz odpowie na wszystkie pytania dotyczące postępowania.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Kto to jest adwokat Wojciech Borowik?

Wojciech Borowik to adwokat z Gdańska, specjalizujący się w prawie karnym, pracujący również na terenie Gdyni, Sopotu oraz całego województwa pomorskiego. Posiada szerokie doświadczenie i ekspercką wiedzę w prowadzeniu spraw karnych o wysokim stopniu trudności, w tym w zakresie reprezentacji klientów na wszystkich etapach postępowania – od śledztwa i dochodzenia, przez postępowanie sądowe, aż po postępowanie kasacyjne przed Sądem Najwyższym. Jego praktyka obejmuje pełen zakres spraw karnych, od przestępstw przeciwko mieniu po najcięższe przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.

Gdzie działa Kancelaria Adwokacka Wojciecha Borowika?

Kancelaria mieści się w Gdańsku, ale obsługuje klientów z całego województwa pomorskiego, w tym z Gdyni, Sopotu, Rumi, Redy, Wejherowa, Kartuz oraz innych miast i miejscowości regionu. Adwokat Wojciech Borowik reprezentuje klientów przed sądami i prokuraturami na terenie całego województwa pomorskiego, a także przed sądami wyższych instancji w całej Polsce, w tym przed Sądem Najwyższym.

Czy mogę umówić się na pilną konsultację przed przesłuchaniem?

Tak. W sprawach pilnych Kancelaria zapewnia możliwość natychmiastowego kontaktu i umówienia konsultacji jeszcze przed przesłuchaniem. Dostępny jest całodobowy kontakt telefoniczny, który pozwala na szybką interwencję. W przypadku zatrzymania lub wezwania na przesłuchanie warto skontaktować się z adwokatem jak najszybciej – najlepiej jeszcze przed stawiennictwem w prokuraturze lub na policji. Nawet krótka rozmowa telefoniczna może znacząco wpłynąć na przebieg przesłuchania.

Czy adwokat może być obecny przy każdym przesłuchaniu?

Tak. Zarówno podejrzany, oskarżony, jak i świadek (w określonych przypadkach) mogą skorzystać z obecności adwokata podczas przesłuchania. W przypadku podejrzanego i oskarżonego jest to konstytucyjnie chronione prawo do obrony, które nie może być ograniczone bez ważnych powodów. Świadek również może ustanowić pełnomocnika, jeżeli wymaga tego jego interes prawny – szczególnie gdy istnieje ryzyko, że może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej.

Jakie dokumenty potrzebuję, żeby adwokat mógł mnie reprezentować?

Do reprezentacji wystarczy pełnomocnictwo – może być udzielone na piśmie (najczęściej w formie zwykłego pisma) lub złożone ustnie do protokołu organu prowadzącego postępowanie. Pełnomocnictwo powinno zawierać podstawowe dane (imię, nazwisko i adwokata) oraz zakres umocowania. Adwokat pomoże przygotować odpowiednie dokumenty i wyjaśni wszystkie formalności. W sytuacjach pilnych można zgłosić się bezpośrednio z ustnym pełnomocnictwem.

Czy mogę zmienić adwokata w trakcie sprawy?

Tak. Podejrzany lub oskarżony może w każdej chwili zmienić obrońcę – wystarczy ustanowić nowego lub kolejnego obrońcę i poinformować o tym organ prowadzący postępowanie. Dotychczasowy obrońca przestaje działać z chwilą ustanowienia nowego, chyba że chcesz mieć kilku obrońców i oni się godzą współdziałać. Zmiana obrońcy nie wpływa na bieg postępowania i nie powoduje jego opóźnienia. Warto jednak dobrze przemyśleć taką decyzję, ponieważ nowy obrońca będzie musiał zapoznać się z aktami sprawy od początku. Maksymalnie można mieć do trzech obrońców, jeśli sprawa tego wymaga oraz posiada się środki na zapłatę trzem adwokatom.

Ile kosztuje reprezentacja w sprawie karnej?

Koszty reprezentacji zależą od rodzaju i złożoności sprawy, etapu postępowania oraz zakresu potrzebnej pomocy prawnej. Podczas pierwszej konsultacji adwokat omówi zakres pomocy prawnej i przedstawi ofertę finansową dopasowaną do indywidualnych potrzeb i możliwości klienta. Kancelaria stara się dostosować warunki współpracy do sytuacji finansowej klienta, oferując różne formy rozliczenia.

Czy jeśli zostałem wezwany jako świadek, powinienem skontaktować się z adwokatem?

Tak, zwłaszcza jeśli: – jesteś świadkiem w sprawie, w której sam możesz mieć jakiś udział (np. świadek wypadku drogowego, w którym brałeś udział) – obawiasz się, że Twoje zeznania mogą narazić Cię na odpowiedzialność karną – jesteś pokrzywdzonym i chcesz dochodzić swoich praw w postępowaniu karnym – nie jesteś pewien, jakie masz prawa i jak odpowiadać na pytania – sprawa dotyczy Twoich bliskich lub współpracowników

Adwokat pomoże określić Twoją sytuację procesową i zabezpieczy Twoje prawa już na etapie przesłuchania. Często okazuje się, że osoba wezwana jako świadek może mieć większy udział w sprawie, niż początkowo zakładano.

Czy adwokat może reprezentować mnie przed Sądem Najwyższym?

Tak. Adwokat Wojciech Borowik posiada pełne uprawnienia do występowania przed Sądem Najwyższym i prowadzi sprawy w postępowaniu kasacyjnym. Ma doświadczenie w przygotowywaniu kasacji i reprezentacji przed najwyższą instancją sądową w Polsce. Postępowanie kasacyjne wymaga szczególnych kompetencji i znajomości orzecznictwa Sądu Najwyższego.

Jak szybko mogę się skontaktować z Kancelarią?

Kancelaria zapewnia możliwość szybkiego kontaktu – zarówno telefonicznie, jak i mailowo. W sprawach pilnych (zatrzymanie, pilne wezwanie na przesłuchanie) zapewniamy możliwość natychmiastowej konsultacji i interwencji. Dostępny jest całodobowy kontakt telefoniczny, który pozwala na udzielenie pierwszej pomocy prawnej nawet w nocy lub w weekendy.

Co się dzieje, jeśli nie stać mnie na adwokata?

W określonych przypadkach przysługuje prawo do obrońcy z urzędu, którego koszty ponosi Skarb Państwa. Dotyczy to m.in. osób, które nie ukończyły 18 lat, osób niemych, głuchych lub cierpiących na chorobę psychiczną, oraz w sprawach o przestępstwa zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą 8 lat. Można również wystąpić o zwolnienie od kosztów postępowania ze względu na trudną sytuację materialną.

Czy rozmowy z adwokatem są poufne?

Tak. Adwokat jest związany tajemnicą zawodową, która chroni wszystkie informacje uzyskane od klienta. Tajemnica ta obowiązuje bezterminowo i nie może być uchylona nawet na żądanie organów ścigania. Adwokat nie może być przesłuchiwany w charakterze świadka w sprawie dotyczącej jego klienta. To gwarantuje pełną swobodę w rozmowach z adwokatem.

Jeśli poszukujesz specjalisty od spraw karnych w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Wejherowie, Rumi, Redzie, Kartuzach i innych miastach Pomorza – skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką Wojciecha Borowika. Wieloletnie doświadczenie, ekspercka wiedza i pełne zaangażowanie w obronę Twoich praw.

Podstawy prawne – obecność adwokata przy przesłuchaniu według stanu prawnego na 2025 rok i 2026 rok

Poniżej przedstawiono kluczowe przepisy Kodeksu postępowania karnego regulujące obecność adwokata przy przesłuchaniu oraz prawa podejrzanego i świadka:

Prawo do obrońcy i jego obecności przy przesłuchaniu:

• Art. 301 KPK – przesłuchanie podejrzanego z udziałem obrońcy: „Na żądanie podejrzanego należy przesłuchać go z udziałem ustanowionego obrońcy. Niestawiennictwo obrońcy nie tamuje przesłuchania.”
• Art. 317 § 1 KPK – udział stron w czynnościach: „W czynnościach wskazanych w § 1–2 mają prawo brać udział strony, obrońcy i pełnomocnicy.”
• Art. 316 KPK – udział uprawnionych w czynnościach niepowtarzalnych: Organ prowadzący postępowanie ma obowiązek dopuścić podejrzanego i jego obrońcę do czynności, której nie da się powtórzyć na rozprawie.
• Art. 82 KPK – uprawnienia obrońcy: Obrońca może być jedynie adwokatem lub radcą prawnym, ma prawo do udziału we wszystkich czynnościach procesowych, składania wniosków, przeglądania akt i kontaktu z oskarżonym.
• Art. 86 § 1 KPK – działanie obrońcy na korzyść oskarżonego: „Obrońca może przedsiębrać czynności procesowe jedynie na korzyść oskarżonego.”

Prawa podejrzanego i oskarżonego:

• Art. 71 § 1 i § 3 KPK – definicja podejrzanego i oskarżonego: Za podejrzanego uważa się osobę, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów. Za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu. Przepisy o oskarżonym mają zastosowanie także do podejrzanego.
• Art. 74 § 1 KPK – zasada in dubio pro reo: „Oskarżony nie ma obowiązku dowodzenia swej niewinności ani obowiązku dostarczania dowodów na swoją niekorzyść.”
• Art. 175 § 1 KPK – prawo do odmowy składania wyjaśnień: Oskarżony może składać wyjaśnienia lub odmówić składania wyjaśnień albo odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania.
• Art. 300 KPK – pouczenie podejrzanego o prawach: Organ prowadzący postępowanie ma obowiązek pouczyć podejrzanego o przysługujących mu prawach, w tym o prawie do obrońcy, prawie do odmowy składania wyjaśnień, prawie do złożenia wniosku o wyznaczenie obrońcy z urzędu oraz o prawie do zapoznania się z aktami na końcowym etapie śledztwa.
• Art. 72 KPK – prawo do tłumacza: Oskarżony ma prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim.

Prawa świadka i możliwość reprezentacji przez pełnomocnika:

• Art. 87 § 2 KPK – pełnomocnik osoby niebędącej stroną: „Osoba nie będąca stroną może ustanowić pełnomocnika, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu.”
• Art. 87 § 3 KPK – odmowa dopuszczenia pełnomocnika: „Sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, może odmówić dopuszczenia do udziału w postępowaniu pełnomocnika, jeżeli uzna, że nie wymaga tego obrona interesów osoby nie będącej stroną.”
• Art. 183 § 1 KPK – prawo świadka do odmowy odpowiedzi: Świadek może odmówić odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
• Art. 185a, 185b, 185c KPK – przesłuchanie pokrzywdzonych małoletnich i szczególnie chronionych: Prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego mają prawo wziąć udział w przesłuchaniu małoletniego pokrzywdzonego przeprowadzanym przez sąd z udziałem biegłego psychologa.

Pouczenie i procedury:

• Art. 143-155 KPK – protokoły: Przepisy regulujące sporządzanie protokołów z czynności procesowych, w tym protokołów przesłuchań. Protokół powinien wiernie odzwierciedlać przebieg czynności. Strony i uczestnicy mają prawo zgłaszać uwagi do protokołu.
• Art. 156 § 5 i 5a KPK – dostęp do akt: Obrońca i oskarżony mają prawo do przeglądania akt sprawy na zasadach określonych w przepisach, z pewnymi ograniczeniami w postępowaniu przygotowawczym.

Orzecznictwo i standardy międzynarodowe:

• Europejska Konwencja Praw Człowieka, art. 6 ust. 3 lit. c – prawo do obrony: Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma prawo do obrony osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE – prawo dostępu do adwokata w postępowaniu karnym: Dyrektywa, której implementacja jest przewidziana w polskim prawie, gwarantuje prawo do adwokata od momentu zatrzymania i pierwszego przesłuchania.
• Uchwała SN z 17 stycznia 2024 r., I KZP 6/23 – o ponownym przesłuchaniu pokrzywdzonego, gdy oskarżony nie miał obrońcy podczas pierwszego przesłuchania.
• Postanowienie SN z 22 maja 2024 r., I KK 486/23 – o konieczności zapewnienia obronie obecności przy przesłuchaniu pokrzywdzonego, aby dowód ten mógł być wykorzystany na równi z dowodem przeprowadzonym na rozprawie.
• Postanowienie SN z 27 czerwca 2017 r., II KK 82/17 – o konsekwencjach braku obrońcy podczas pierwszego przesłuchania w postępowaniu przygotowawczym.

Materiał ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.