Do podstawowych obowiązków osób uczestniczących w wypadku komunikacyjnym należy przede wszystkim zapewnienie pomocy medycznej osobom, które zostały poszkodowane. W sytuacji, gdy doszło do zdarzenia, w wyniku którego stwierdzono ofiary w ludziach lub gdy przypuszczamy, że popełniono przestępstwo, konieczne jest również niezwłoczne zawiadomienie Policji. Nie ma obowiązku wzywania Policji na miejsce zdarzenia, gdy nie stwierdzono osób rannych, a szkoda ma drobny rozmiar, co nie oznacza, iż nie jest to celowe z punktu widzenia dalszej likwidacji szkody, gdyż notatka policyjna i mandat karny mogą przesądzać o winie sprawcy i ułatwić ubezpieczycielowi ustalenie odpowiedzialności.
Wśród dalszych niezbędnych czynności wymienić należy zapewnienie bezpieczeństwa ruchu w miejscu wypadku, w miarę możliwości zapobieżenie zwiększeniu rozmiarów szkody, a także udzielenie pozostałym uczestnikom wypadku niezbędnych informacji, umożliwiających ustalenie uczestników wypadku oraz zakładu ubezpieczeń sprawcy szkody.
Gdy zdecydujemy się na dostarczenie do zakładu ubezpieczeń dowodów dotyczących wypadku, w celu wyegzekwowania należnego nam odszkodowania, istotne dla przebiegu całej procedury likwidacji szkody jest staranne zabezpieczenie dowodów już na miejscu zdarzenia powodującego szkodę. Poniżej znajduje się zestawienie dowodów, o jakie powinna zadbać osoba zgłaszająca roszczenie odszkodowawcze do ubezpieczyciela.
- Konieczne jest spisanie należycie sformułowanego oświadczenia sprawcy szkody, w którym powinny znaleźć się dane osobowe kierującego pojazdem, a w sytuacji, gdy nie jest on jednocześnie posiadaczem tego pojazdu – również dane posiadacza, tj. imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer telefonu, numer dowodu osobistego lub numer PESEL, numer prawa jazdy; dane dotyczące pojazdów uczestniczących w wypadku, w tym marka, model i numer rejestracyjny; szczegółowy opis okoliczności zdarzenia, obejmujący szkic sytuacyjny z miejsca wypadku, a także – gdy uszkodzenia pojazdów uczestniczących w zdarzeniu są możliwe do ustalenia już bezpośrednio po wypadku – wykaz uszkodzeń;
- Ustalenie danych osobowych bezpośrednich świadków zdarzenia. Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest umieszczenie danych osobowych na oświadczeniu opisanym powyżej, wraz z podpisami świadków;
- Bardzo pomocne w toku likwidacji szkody może okazać się zrobienie zdjęć uszkodzonych pojazdów bezpośrednio po wypadku, w miarę możliwości jeszcze przed przemieszczeniem ich w inne miejsce.
W przypadku, gdy sprawca szkody w znaczący sposób utrudnia nam zgromadzenie niezbędnych do likwidacji szkody dowodów, warto wezwać Policję, która ustali wszelkie niezbędne okoliczności i sporządzi notatkę policyjną.
Co istotne, zakłady ubezpieczeń w toku likwidacji szkód bardzo często uzależniają kontynuację likwidacji szkody od uzyskania potwierdzenia okoliczności zdarzenia od sprawcy, bądź otrzymania wspomnianej notatki policyjnej sporządzonej w miejscu zdarzenia. Powyższe działanie pozostaje w sprzeczności z utrwaloną linią orzeczniczą, gdyż jak wskazano w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 roku (sygn. V CKN 1134/00), obowiązek wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela, z tytułu ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu, który wyrządził szkodę, powstaje z chwilą najwcześniejszego, jak to możliwe, wyjaśnienia przez zakład ubezpieczeń okoliczności wypadku.
Powyższe oznacza, iż zgodnie z art. 817 k.c., zakład ubezpieczeń ma obowiązek po otrzymaniu zawiadomienia o zdarzeniu osobiście ustalić okoliczności niezbędne do przyjęcia odpowiedzialności. Wskazany przepis wymusza na zakładzie ubezpieczeń samodzielne wyjaśnienie okoliczności wypadku, a także ustalenie wysokości szkody. Tym samym, nie do zaakceptowania jest praktyka ubezpieczycieli, którzy biernie oczekują na potwierdzenie dalszych okoliczności zdarzenia, a tym bardziej na wynik postępowania karnego. Niemniej, nie ulega wątpliwości, iż skrupulatne zgromadzenie dowodów znacznie ułatwi skuteczne dochodzenie roszczenia, o czym należy pamiętać już w momencie zaistnienia zdarzenia powodującego szkodę.
