Adwokaci a radcowie – jakie są różnice?

W tym wpisie dowiesz się:

• Kto może być obrońcą oskarżonego w postępowaniu karnym
• Jakie są różnice między radcą prawnym a adwokatem w postępowaniu karnym?
• Jaka jest rola aplikanta w postępowaniu karnym?
• Czy różnice między uprawnieniami radcy prawnego a adwokata mają dla klienta znaczenie?
• Czy skuteczny obrońca to adwokat lub radca prawny, który specjalizuje się w prawie karnym?

Podczas kilkunastoletniej praktyki sądowej i adwokackiej, zaskakująco często spotykam się z pytaniami dotyczącymi tego, czy między adwokatami a radcami występują jakiekolwiek różnice w postępowaniu karnym – zwłaszcza w kontekście obrony oskarżonego. Moi rozmówcy często zastanawiają się także jak takie potencjalne różnice wpływają na drogę młodych adeptów prawa, będących aplikantami. Zatem warto wyjaśnić poniższe wątpliwości.

Kto może być obrońcą oskarżonego w postępowaniu karnym

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, obrońcą oskarżonego w postępowaniu karnym może być tylko osoba uprawniona do obrony zgodnie z przepisami o ustroju adwokatury lub ustawy o radcach prawnych. Oznacza to, że tylko adwokaci i radcy prawni mogą pełnić rolę obrońcy w procesie karnym. Pierwotnie tylko adwokaci specjalizowali się w prawie karnym jako obrońcy, jednak obecnie obrońcami mogą być również radcy prawni od 2015 r.

W gruncie rzeczy, jeżeli chodzi o postępowania karne, nie ma formalnie istotnych różnic między radcami prawnymi a adwokatami, chociaż zwyczajowo przyjęło się myśleć, iż to adwokaci specjalizują się głównie w reprezentowaniu klientów w procesach karnych to w rzeczywistości są uprawnieni do obrony na takiej samej zasadzie jak radcy. Jedynym co może różnicować ich pozycje, to konsekwencja pewnego postrzegania społecznego i mitów krążących wokół tego, kto się czym zajmuję w ?prawniczym świecie?.

Jakie są różnice między radcą prawnym a adwokatem w postępowaniu karnym?

W związku z tym, iż do 2015 r. radca prawny rzeczywiście nie mógł ?prowadzić? spraw karnych, trzeba liczyć się z pewną naturalną konsekwencją tego stanu rzeczy jaką jest ?szufladkowanie? zawodów prawniczych przez kandydatów na profesjonalnego prawnika i kierowanie się tym w ramach kariery zawodowej. Przekłada się to czasem u młodych adeptów prawa na wybór odpowiedniej korporacji, a w konsekwencji – różnice w doświadczeniu zawodowym między radcami prawnymi a adwokatami.

Stereotypowo postrzegani adwokaci więc, ze względu na swoje specjalistyczne szkolenie i wieloletnie doświadczenie w procesach karnych, często według postronnych opinii powinni mieć głębszą wiedzę na temat procedur karnych i strategii obrony w procesie karnym. Jednak, co należy podkreślić z całą stanowczością, radcy prawni mogą być równie skuteczni, zwłaszcza w przypadkach, gdzie poza postępowaniem karnym występują również inne gałęzie prawa jeśli się w nich specjalizują.

Przepisy dotyczące obrońców i pełnomocników w postępowaniu karnym zostały uregulowane w artykułach 82-89 Kodeksu postępowania karnego. Według tych przepisów, obrońcą w procesie karnym może być wyłącznie osoba upoważniona do obrony zgodnie z ustawą o ustroju adwokatury lub ustawą o radcach prawnych. Zatem osoby mające takie uprawnienia mogą pełnić rolę obrońcy w postępowaniu sądowym.

Jak już wcześniej wspominałem, przed rokiem 2015 r stan prawny był odmienny. Mianowicie przed zmianą przepisów radca prawny mógł występować jako profesjonalny pełnomocnik we wszystkich sprawach cywilnych oraz we wszystkich sprawach administracyjnych lub jako obrońca w sprawach o wykroczenia. Radca prawny w czasie obowiązywania starych przepisów nie mógł natomiast być obrońcą oskarżonego o przestępstwo w postępowaniu karnym bądź karnoskarbowym.

W 2015 zakończył się monopol adwokatów do występowania w charakterze obrońców w procesie karnym i od tej daty należy przyjąć do wiadomości, że najważniejsze dla klientów stały się specjalizacja prawników jak i ich doświadczenie. Na dzień dzisiejszy zarówno adwokat jak i radca prawny mogą bronić swoich klientów przed dyspozycjami norm Kodeksu Karnego. Art. 82. ?Obrońcą może być jedynie osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury lub ustawy o radcach prawnych.? Obecnie zakres spraw, jakie mogą prowadzić radcowie prawni i adwokaci jest tożsamy.

Co więcej, zawody te są obecnie tak zunifikowane, że egzamin wstępny na aplikację adwokacką i radcowską jest taki sam! Proces aplikacji oraz egzamin końcowy przebiegają niemal identycznie. Jedyną bardziej zauważalną różnicą między tymi zawodami jest fakt, że żabot adwokacki jest koloru zielonego, podczas gdy radcowski jest niebieski. Ta mała, ale istotna różnica pozwala łatwo odróżnić przedstawicieli poszczególnych korporacji zawodowych na sali sądowej lub na korytarzu.

Jaka jest rola aplikanta w postępowaniu karnym?

Co do aplikantów adwokackich i radcowskich, ich rola w postępowaniu karnym jest ograniczona, ale ważna. Aplikanci adwokaccy i radcowscy odgrywają istotną rolę w procesie karnym, zwłaszcza po upływie okresu 6 miesięcy od rozpoczęcia aplikacji. Po tym czasie mają oni możliwość zastępowania adwokatów lub radców prawnych w procesie karnym, pod warunkiem że otrzymają stosowne upoważnienie od prawnika właściwie umocowanego do obrony oskarżonego.

Chociaż aplikanci nie są jeszcze pełnoprawnymi obrońcami, ich udział w procesie karnym może być cenny, zwłaszcza podczas przygotowywania obrony, analizy i zdobywania materiału dowodowego, oraz reprezentowania klienta na niektórych etapach postępowania.

Jednakże, ważne jest, aby aplikanci działali pod nadzorem i w zgodzie z instrukcjami swoich mentorów – doświadczonych adwokatów lub radców prawnych. Dzięki temu mogą zdobywać cenne doświadczenie, uczyć się złożonych aspektów prawa karnego oraz rozwijać umiejętności wymagane do efektywnej obrony klientów.

Warto również zauważyć, że aplikanci mogą być także aktywni na innych etapach postępowania karnego, np. w zakresie doradztwa prawnego, negocjacji ugodowych, czy też przygotowywania pism procesowych.

Aplikanci, zarówno adwokaccy jak i radcowscy, stanowią wartościowe ogniwo w procesie karnym, wprowadzając świeże spojrzenie i energię, pod warunkiem że działają pod nadzorem doświadczonych patronów i stosują się do wymogów prawnych. Ich rola jest szczególnie istotna w kontekście budowania przyszłej kariery w dziedzinie prawa karnego.

Czy różnice między uprawnieniami radcy prawnego a adwokata mają dla klienta znaczenie?

Warto nadmienić jednak, że pomoc prawna polegająca na występowaniu przez radcę prawnego w charakterze obrońcy w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe może być świadczona w ramach wykonywania przez niego zawodu na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, pod warunkiem że radca prawny nie pozostaje w stosunku pracy. ? co należy traktować jako swoistą różnicę dla wykonywania zawodu adwokat i radcy prawnego na co klienci zwracają uwagę i ma to dla nich znaczenie.

Czy skuteczny obrońca to adwokat lub radca prawny, który specjalizuje się w prawie karnym ?

odsumowując, obecnie zauważalny jest kierunek wyboru obrońcy przez klienta, któremu klient chce zlecić swoją obronę w sprawie karnej, nie oparty na zakończonej przez obrońcę aplikacji radcowskiej bądź adwokackiej, lecz na specjalizacji konkretnego prawnika w prawie karnym oraz jego doświadczeniem zawodowym jakie uzyskał w czasie praktyki sądowej, adwokackiej, radcowskiej oraz wynikach, wyrokach w sprawach w których podjął się obrony i w jakich dziedzinach specjalizuje się dany prawnik.

W kancelarii adwokackiej Wojciech Borowik w Gdańsku radcy prawni i adwokaci codziennie współpracują w celu wygenerowania synergii w celu rozwiązania problemów prawnych naszych klientów.

Zapraszamy do kontaktu ? adwokat Wojciech Borowik