Oszustwo – wyłudzenie a Kodeks Karny

Oszustwo (zwane również wyłudzeniem) jest jednym z najczęściej popełnianych przestępstw w Polsce. Może ono mieć miejsce zarówno w bezpośrednich kontaktach międzyludzkich, jak i za pośrednictwem komunikacji na odległość. Oszustwo jest przestępstwem przeciwko mieniu, tj. własności i innym prawom o charakterze majątkowym, ale sprawca nie używa przemocy. Ofiara wyłudzenia dobrowolnie przekazuje swoje lub cudze mienie, ponieważ sprawca wykorzystuje jej błąd lub brak zdolności do podejmowania odpowiednich działań, wprowadzając ją świadomie w błąd w celu osiągnięcia korzyści.
Zapraszam Cię do zapoznania się z moim artykułem, z którego dowiesz się:

• czym charakteryzuje się oszustwo,
• jaka kara grozi za oszustwo,
• jakie są najczęstsze rodzaje oszustw – np. oszustwo inwestycyjne na giełdzie kryptowalut
• jak się bronić będąc podejrzanym/oskarżonym o oszustwo.

Art. 286. [Oszustwo]
§ 1.
Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2.
Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.
§ 3.
W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 4.
Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Czym charakteryzuje się oszustwo?

Oszustwo polega na wyzyskaniu braku zdolności osoby poszkodowanej do należytego zrozumienia znaczenia swojego działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowych poprzez niekorzystne rozporządzenie jej mieniem. Osoba poszkodowana dobrowolnie przekazuje mienie sprawcy. Ważne jest, aby istniał związek przyczynowy między brakiem zdolności do należytego zrozumienia działania a niekorzystnym rozporządzeniem mieniem. Brak staranności ze strony poszkodowanej nie ma znaczenia dla bytu przestępstwa, które popełnione jest w momencie dokonania niekorzystnej dla niej czynności prawnej o skutkach majątkowych, takiej jak transakcja majątkowa. Moment uzyskania korzyści majątkowej przez sprawcę oraz powstanie rzeczywistej szkody nie ma już znaczenia dla bytu przestępstwa. Niekorzystne rozporządzenie mieniem oznacza pogorszenie sytuacji majątkowej rozporządzającego i jest szersze niż pojęcie szkody i straty.

Jaka kara grozi za oszustwo?

W typie podstawowym (art. 286 § 1 KK) za oszustwo grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Możliwe rozwiązania to: kara wolnościowa (art. 37a § 1 KK), kara mieszana (art. 37b § 1 KK), nadzwyczajne złagodzenie kary (art. 60 § 1 i 2 KK) i warunkowe zawieszenie wykonania kary (art. 69 § 1 KK).

Łagodniejszą karę wymierzy sąd w wypadku mniejszej wagi (art. 286 § 3 KK). W typie uprzywilejowanym kara za oszustwo to grzywny, kara ograniczenia wolności (kara wolnościowa) albo pozbawienia wolności do lat 2. Oszustwo mniejszej wagi to na przykład zmiana cen przez sprawcę oszustwa na towarze w sklepie, jeśli chodzi o towary nie przekraczające znacznej wartości.
Możliwe rozwiązania to: odstąpienie od wymierzenia kary (art. 59 § 1 KK)nadzwyczajne złagodzenie kary (art. 60 § 1 i 2 KK) warunkowe umorzenie postępowania karnego (art. 66 § 1 KK) warunkowe zawieszenie wykonania kary ( art. 69 § 1 KK).
Surowszą odpowiedzialność karną poniesie sprawca oszustwa w stosunku do mienia znacznej wartości oraz w stosunku do dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury. ( art. 294 KK).
Mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 złotych. (art. 115 § 5 KK ) Surowsza kara za oszustwo wynosi od roku do lat 10 pozbawienia wolności. Możliwe rozwiązania to: kara mieszana (art. 37b § 1 KK) nadzwyczajne złagodzenie kary (art. 60 § 2 KK) warunkowe zawieszenie wykonania kary (art. 69 § 1 KK. Do wszystkich z powyżej wymienionych występków oszustwa znajdzie zastosowanie art. 295 KK.
Jeśli sprawca przestępstwa, określonego w artykułach 286 i 294 Kodeksu karnego, dobrowolnie naprawi całkowicie szkodę lub zwróci pojazd lub rzecz o szczególnym znaczeniu dla kultury w nieuszkodzonym stanie, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub nawet odstąpić od wymierzenia kary. Jeśli sprawca dobrowolnie naprawi znaczną część szkody, sąd może również zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Artykuł 295 Kodeksu karnego ma zastosowanie do oszustwa komputerowego (określonego w artykule 287 Kodeksu karnego), ale nie dotyczy oszustwa finansowego opartego na sfałszowanym dokumencie lub nierzetelnym oświadczeniu (określonego w artykule 297 Kodeksu karnego) ani wyłudzenia ubezpieczeniowego (określonego w artykule 298 Kodeksu karnego). Najczęstszą formą oszustwa jest wyłudzenie pieniędzy, ale można również spotkać się z wyłudzeniem VAT lub kredytu.
Kto popełnia oszustwo w stosunku do mienia o wartości większej niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, podlegać będzie karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20.
Kto popełnia oszustwo w stosunku do mienia o wartości większej niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, podlegać będzie karze pozbawienia wolności od lat 5 do 25.

Jakie są najczęstsze rodzaje oszustw?

Jednym z najczęstszych rodzajów oszustwa jest wyłudzenie pieniędzy. W praktyce sądowej występują najróżniejsze sposoby wyłudzenia nazywane rodzajowo od sposobu to np. oszustw na wnuczka, oszustwo na policjanta, oszustwa internetowe, oszustwa na giełdzie kryptowalut. Może to obejmować różne formy, takie jak oszustwa bankowe, oszustwa na aukcjach internetowych, oszustwa związane z przekazywaniem pieniędzy, oszustwa związane z kredytami i pożyczkami oraz oszustwa związane z oszczędnościami i inwestycjami. Innym częstym rodzajem oszustwa jest wyłudzenie ubezpieczenia, gdzie sprawca celowo podaje fałszywe informacje lub ukrywa prawdziwe okoliczności w celu uzyskania wypłaty ubezpieczenia. Oszustwa gospodarcze, takie jak wyłudzenie VAT lub podatku od nieruchomości, również są powszechne. Oszustwa związane z identyfikacją, takie jak fałszowanie dokumentów w celu dokonania oszustwa lub podrabianie tożsamości, także stanowią poważne zagrożenie w obrocie prawnym. Oszustwa te najczęściej dochodzą do skutku za pośrednictwem użytych sfałszowanych dokumentów.

Wyłudzenie VAT

Oszustwo VAT to uniknięcie właściwego opodatkowania lub zmniejszenie jego wysokości. To działanie umyślne a nie nieumyślny błąd, który może się też zdarzyć każdej osobie, zwłaszcza prowadzącej działalność gospodarczą lub prowadzącej spółkę. Przestępcom chodzi o duże, często wielomilionowe kwoty, osiągane dzięki nielegalnemu procederowi, takiemu jak karuzela podatkowa. Za oszustwami gospodarczymi najczęściej stoją dobrze zorganizowane grupy przestępcze, które tworzą rozbudowane sieci powiązań gospodarczych i osobowych.

Wyłudzenie kredytu

Wyłudzenie kredytu, czyli oszustwo kredytowe polegające na podrobieniu dokumentów i posłużeniu się nimi przy składaniu wniosku o kredyt, może zostać zakwalifikowane jako oszustwo kredytowe lub też doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Jak się bronić będąc podejrzanym/oskarżonym o oszustwo?

Jeśli jesteś podejrzewany o oszustwo, najważniejsze jest, abyś miał dobrą obronę prawną i ustalona linię obrony. Zalecane jest skontaktowanie się z prawnikiem, który może cię reprezentować i pomóc w obronie przed oskarżeniami. Prawnik będzie mógł ci doradzić, jakie kroki należy podjąć, aby bronić się przed oskarżeniami i jakie dowody są potrzebne do obrony. Może również pomóc ci w negocjowaniu z prokuratorem w sprawie możliwości zawarcia ugody lub wyboru innej formy rozwiązania sporu.

Jeśli jesteś poszkodowany oszustwem i chcesz odzyskać swoje pieniądze, rekomendowane jest zatrudnienie wyspecjalizowanego prawnika lub dobrego adwokata, który pomoże odzyskać Tobie pieniądze. Jeżeli poszkodowany jesteś oszustwem inwestycyjnym na przykład na giełdzie kryptowalut to zalecane jest jak najwcześniej zatrudnić prawnika, żeby mieć szansę odzyskać swoje pieniądze.